De Vrijplaatsmethode is een holistische, transformatieve coachingmethode op basis van ontspanning, zelfsturing en een zingevende benadering. De systemische, ruimtelijke werkwijze creëert bij de cliënt de innerlijke ruimte, het zelfvertrouwen en de kracht om zelf zijn situatie in goede banen te leiden. De methode en interventie bieden effectieve hulp en ondersteuning bij (ernstig) innerlijk en uiterlijk conflict en is ontwikkeld door drs. Alexandra W.M. van Smoorenburg.  

Kernmerken van de Vrijplaatsmethode

Kenmerkend voor de Vrijplaatsmethode zijn de volgende aspecten: veiligheid, ontspanning, de Vrije Positie, emotionele zelfzorg, zelfsturing, transformatie en zingeving. Hieronder een korte toelichting: 

Veiligheid

De Vrijplaatsmethode omarmt veiligheid als basisvoorwaarde voor het oplossen van problemen. Zonder veiligheid komt het hele verhaal niet op tafel en zullen er geen noemenswaardige resultaten zijn. Vandaar de keuze voor de naam 'Vrijplaatsmethode'. Het woord vrijplaats betekent immers ‘veilige haven’ of 'toevluchtsoord'.  

Het serviceconcept van de Vrijplaats^® optimaliseert het gevoel van veiligheid. Dit met behulp van houdingsaspecten van de coach, voorwaarden en werkafspraken (uiterlijke veiligheid), maar ook door cliënten te helpen de veilige plek in zichzelf te vinden en benutten. En van daaruit hun probleem op te lossen (innerlijke veiligheid).  

Ontspanning

Conflicten en problemen lossen sneller en beter op door ontspanning en neutraliteit. In de Vrijplaats maken we dan ook functioneel gebruik van ontspanningsoefeningen. Ontspanning helpt mensen afstand te nemen van hun gedachten, gevoelens en gedragingen, wat nodig is voor zelfreflectie, emotionele zelfzorg, zelfsturing en communicatie. 

Zelfreflectie 

Achter elk uiterlijk conflict schuilt een innerlijk conflict. Vaak heeft men het onderliggende innerlijke conflict niet op het netvlies. Erkenning en oplossing hiervan maakt de oplossing van het uiterlijke conflict vele malen gemakkelijker. Het is dus zaak voor de cliënt zelfkennis te vergaren. In de Vrijplaats^® leren cliënten een (niet-bedreigende) techniek voor zelfreflectie die tot zelfkennis en het nemen van verantwoordelijkheid leidt. De Vrijplaatsmethode leidt automatisch tot constructieve zelfsturing. 

Zelfsturing 

Rondom conflict wordt veel advies gevraagd en gegeven, maar helaas heeft dit weinig tot geen resultaat. Voor conflictoplossing is zelfsturing/zelfadvies essentieel. De taak van de conflictbegeleider is ervoor te zorgen dat dit een gewogen zelfadvies is. De coachee dient zelf het gevoel te hebben dat zijn strategie iets oplevert, haalbaar en mogelijk is. Om succesvol te zijn dient hij volledig achter zijn keuze(s) en strategie te kunnen staan. 

Zelfsturing gaat over keuzes maken en koers houden. Wat een gelaagd proces is. Dat behalve zelfkennis ook emotionele zelfzorg, wijsheid en kracht vereist. Vaak moeten mensen nog leren hoe hun eigen bronnen hierbij te gebruiken. In de Vrijplaats leert men dit stap voor stap. 

Emotionele Zelfzorg

Een goed en redelijk gesprek voeren is lastig zolang je nog vol zit met (onderdrukte) negatieve emoties. Daarom reikt de Vrijplaatsmethode de cliënt krachtige oefeningen aan voor thuis om zijn emoties versneld te reguleren en helen. Dit helpt hem de strijd los te laten en daadwerkelijk het  gesprek aan te gaan. 

Transformatie
Om contact te maken met onbewuste gedachten en gevoelens maakt de Vrijplaatsmethode gebruik van verschillende lichaamsgerichte en creatieve coachingtechnieken, die de transformatie faciliteren. Met deze transformatieve technieken genereert de cliënt zelf heldere beelden van zowel het (deel onbewuste) innerlijke conflict, als van de kansen en mogelijkheden die er ook zijn. Deze innerlijk beelden werken heel verhelderend en bekrachtigend voor de cliënt. Omdat ze uit het eigen gevoel voortkomen en niet uit het denken. Men vertrouwt de innerlijke raadgever meer dan wie of wat ook.  

Zingeving

Een van de uitgangspunten van de Vrijplaatsmethode is dat een conflict een hulpmiddeltje van de natuur is om verder te groeien. Het leert ons precies wat de beste volgende stap op ons pad moet zijn. Een dergelijke zingevende benadering leidt o.a. tot het benutten van conflict. 

Het Zelfsturingtool 

De Vrijplaatsmethode maakt gebruik van een ruimtelijk tool - het Vrijplaatstool - dat mensen snel overzicht, inzicht en richting geeft. Met behulp van het Vrijplaatstool reflecteren cliënten vanuit verschillende invalshoeken en niveaus op hun situatie, waardoor hun perspectief zich verbreedt en nieuwe, haalbare mogelijkheden zichtbaar worden. Het maakt de cliënt bewust van zijn mentale en emotionele onderstromen en helpt hem conclusies te trekken en zichzelf te adviseren. Ook biedt het tool houvast bij emotionele zelfzorg en communicatie. Een uiterst waardevol hulpmiddel dus!

Een spirituele methode? 

Ja en nee.
Ja, omdat er binnen de methodiek een centrale plek is ingeruimd voor de transpersoonlijke dimensie in de mens, om van daaruit het leven te dragen. Die centrale plek wordt 'de Vrije Positie' genoemd, welke middenin het veld van de persoonlijkheid van de coachee is gelegen.

De coachee mag echter voor zichzelf bepalen of hij deze plek de betekenis wil meegeven van zijn 'objectieve, neutrale ik', dan wel van zijn 'spirituele ik' (zijn Niet-Zelf, of Hoger Zelf) en/of zijn connectie met de spirituele bron (God, Allah, Tao, de Leegte, Atman).
De Vrije Positie betreft in alle gevallen de innerlijke plek waar geen oordeel is.
En waar men (dus) veilig is voor zichzelf. 

Inspiratiebronnen

De Vrijplaatsmethode is geinspireerd door denkbeelden uit o.a. de Psychosynthese (Assagioli), Biodynamische Psychologie (Boyesen), Focusing (Gendlin), Jungiaanse psychotherapie, NLP (Grindler en Bandler), Systeemkunde (Jan In 't Veld), het Boedhisme (Chögyam Trungpa), het Soefisme (Atum O'Kane) en Pranic Healing (Master Choa Kok Sui).