De Vrijplaatsmethode is een coachingmethode gericht op het transformeren en in goede banen leiden van (innerlijk) conflict. De ruimtelijke, systemische werkwijze op basis van zelfsturing creëert bij de cliënt de innerlijke ruimte, het zelfvertrouwen en de kracht om dit zelf te doen. De Vrijplaatsmethode is ontwikkeld door drs. Alexandra W.M. van Smoorenburg.  

Inhoudsopgave artikel: 

- Kenmerken van de Vrijplaatsmethode
- Het Vrijplaats Zelfsturing Tool
- Is de Vrijplaatsmethode een spirituele methode?

- Inspiratiebronnen van de ontwikkelaar

Kernmerken van de Vrijplaatsmethode

De Vrijplaatsmethode is gebaseerd op:

• het Vrijplaats Zelfsturingmodel (zie afbeelding)
• een zingevende benadering van conflict
• een stapsgewijze aanpak, waarbij de oplossing van het innerlijke conflict vooraf gaat aan de oplossing van het uiterlijke conflict
• 100% zelfsturing
• transformatieve coachingtechnieken 
• en ondersteunende oefeningen voor thuis

Centraal in de werkwijze staat (het werken met) de Vrije positie, Andere kernbegrippen zijn: Veiligheid, Ontspanning, Emotionele Zelfzorg, Zelfsturing en Authentieke Zelfexpressie.  De wijze waarop deze aspecten op elkaar ingrijpen zorgt voor een vliegwieleffect, oftewel de zo gewenste transformatie. De Vrijplaatsmethode faciliteert duurzame verandering, van binnenuit. 

Hieronder volgt een korte toelichting op de verschillende aspecten: 

Veiligheid

De Vrijplaatsmethode omarmt veiligheid als basisvoorwaarde voor het oplossen van problemen. Zonder veiligheid komt het hele verhaal niet op tafel en zullen er geen noemenswaardige resultaten zijn. Het gehele serviceconcept van de Vrijplaats^® optimaliseert het gevoel van veiligheid. Dit met behulp van houdingsaspecten van de coach, specifieke voorwaarden en werkafspraken (uiterlijke veiligheid), alsook het werken met de Vrije Positie.

Overigens dankt de Vrijplaatsmethode haar naam aan deze basisvoorwaarde. Het woord vrijplaats betekent immers ‘veilige haven’ of 'toevluchtsoord'.    

Ontspanning

Conflicten en problemen lossen sneller en beter op door ontspanning en neutraliteit. De Vrijplaatsmethode maakt dan ook functioneel gebruik van ontspanningsoefeningen. Ontspanning helpt mensen afstand te nemen van hun gedachten, gevoelens en gedragingen, wat nodig is voor zelfreflectie, emotionele zelfzorg, zelfsturing en communicatie. 

De Vrije Positie
De cliënt leert vanuit de Vrije Positie - zijn innerlijke veilige plek - zichzelf aan te sturen en de situatie in goede banen te leiden. De Vrije Positie is de neutrale plek in het midden, waar geen partij of oordeel is. De kunst is de client hier niet alleen conceptueel, maar ook op gevoelsniveau contact mee te laten maken, opdat deze positie door de client zelf benut kan worden. 

Zelfreflectie 

Achter elk uiterlijk conflict schuilt een innerlijk conflict. Vaak heeft men het onderliggende innerlijke conflict niet op het netvlies. Erkenning en oplossing hiervan maakt de oplossing van het uiterlijke conflict vele malen gemakkelijker. Van de cliënt wordt gevraagd om eerst naar binnen te keren en zelfkennis te vergaren alvorens naar buiten te treden. In de Vrijplaats^® leren cliënten een (niet-bedreigende) techniek voor zelfreflectie die tot zelfkennis en het nemen van verantwoordelijkheid leidt. 

Zelfsturing 

Het faciliteren van zelfsturing (strategisch zelfadvies) is cruciaal in conflictbegeleiding. Advies werkt namelijk niet bij conflict.  De taak van de conflictbegeleider is ervoor te zorgen dat clienten zichzelf niet het bos insturen. Dat het een constructief en gewogen zelfadvies is. De coachee dient zelf het gevoel te hebben dat zijn strategie iets oplevert, haalbaar en mogelijk is. Om succesvol te zijn dient hij volledig achter zijn keuze(s) en strategie te kunnen staan. Het mooie van de Vrijplaatsmethode is dat deze automatisch tot constructieve zelfsturing leidt.

Zelfsturing gaat over keuzes maken en koers houden. Wat een gelaagd proces is. Het vereist behalve zelfkennis ook emotionele zelfzorg, wijsheid en kracht. Vaak moeten clienten leren hoe hun eigen bronnen hierbij te gebruiken. In de Vrijplaats leert men dit stap voor stap. 

Emotionele Zelfzorg

Een goed en redelijk gesprek voeren is lastig zolang men vol zit met (onderdrukte) negatieve emoties. Daarom past de Vrijplaatscoach binnen de sessie transformatieve coachingtechnieken toe en krijgt de cliënt krachtige oefeningen mee voor thuis om zelf zijn emoties versneld te reguleren en helen. Dit helpt hem enorm om zijn innerlijke weerstanden en strijd los te laten en met zelfvertrouwen, goed beslagen ten ijs, het spannende gesprek aan te gaan. 

Authentieke Zelfexpressie
Veel mensen zijn bang om zichzelf te laten zien en uit te spreken. Uit angst de ander te verliezen of uit angst het van de ander te verliezen. Deze angst maakt hen kwetsbaar en manipuleerbaar in de relatie. Authentieke zelfexpressie komt voort uit het in verbinding zijn met je meest oprechte, diepste waarheid. Door hier bewust voor te kiezen en uitdrukking aan te geven komt men in zijn kracht te staan. 

Transformatieve Coachingtechnieken
De Vrijplaatsmethode maakt gebruik van verschillende lichaamsgerichte en creatieve coachingtechnieken om de negatieve beleving waaronder de client gebukt gaat te helpen transformeren. Met behulp van deze coachingtechnieken krijgt de cliënt de onbewuste kanten van het innerlijke conflict beter in beeld, alsook de kansen en mogelijkheden die er zijn. De technieken werken zeer verhelderend en bekrachtigend voor de cliënt. Omdat de openingen die hier ontstaan uit het eigen gevoel voortkomen, en niet uit het denken. Men vertrouwt het eigen inzicht en gevoel meer dan wie, of wat ook.  

Zingevende benadering van conflict

De Vrijplaatsmethode beschouwt conflict als een belangrijke bron van informatie over de persoon zelf, en als handig hulpmiddel van de natuur om te helen, verbinden en groeien. Conflict toont ons haarscherp wat de best mogelijke volgende stap op ons levenspad is. Hoewel het altijd ongelegen komt, komt het nooit te laat en nooit te vroeg, maar precies op het juiste moment. Een dergelijke zingevende benadering leidt o.a. tot het benutten van conflict, zelfrealisatie en bevrijding. 

Het Vrijplaats Zelfsturingtool 

Het Vrijplaats Zelfsturing tool is een ruimtelijk tool, dat clienten snel overzicht, inzicht en richting geeft. Het tool helpt de cliënt om vanuit verschillende invalshoeken en niveaus op zichzelf, de ander en de situatie te reflecteren. Hierdoor verbreedt het perspectief en worden snel nieuwe, haalbare mogelijkheden zichtbaar. Ook maakt het tool de cliënt bewust van zijn mentale en emotionele boven- en onderstromen.  Het helpt hem conclusies te trekken en zichzelf te adviseren, en het biedt houvast bij emotionele zelfzorg en communicatie. Een uiterst waardevol hulpmiddel dus!

Is de Vrijplaatsmethode een spirituele methode? 

Ja en nee. Dit, omdat de Vrije Positie op tweeërlei wijze uitgelegd kan/mag worden: 

1. Als de neutrale plek in het midden: de objectieve dimensie (het nulpunt)
2. Als de veilige plek in het midden: de spirituele dimensie (het Niet-Zelf, of Niet-Weten)

Kenmerkend voor zowel de objectieve als de spirituele dimensie is dat ze niet concreet aanwijsbaar zijn in onze subjectieve denk- en belevingswereld.  
Ze bestaan niet in materiele of meetbare zin. 
Maar juist dat: het ontbreken van 'iets', is hun kernkwaliteit!
Vandaar dat we deze dimensie(s) toch kunnen benutten.  
En hoe. 
Denk maar aan de nulpuntenergie in de Quantumwetenschap. 
Of aan de kracht die sommige mensen ervaren vanuit de spirituele begeleiding die ze ervaren. 
Een ding is zeker: in het midden is de kracht het grootst. 

De cliënt mag dus voor zichzelf bepalen welke betekenis hij de Vrije Positie wil meegeven: die van zijn 'objectieve, neutrale ik', dan wel die van zijn 'spirituele ik', het zogenaamde 'onkwetsbare deel in de persoonlijkheid, waar sommige mensen de verbinding met hun Hogere Zelf (Ziel, Bewustzijn) en de bron (God, Allah, Tao, de Leegte, Atman, etc) ervaren. In de Vrijplaats leren  clienten zichzelf aan te sturen vanuit deze plek: de Vrije Positie .

De Vrijplaatsmethode benut op niet-dogmatische wijze de diepste dimensie in de mens en ontleent daar zijn kracht en effectiviteit aan. Hoewel er een hoop te filisoferen valt over de Vrije Positie houden we het in de praktijk (meestal) heel eenvoudig: de Vrije Positie is voor iedereen de innerlijke plek, waar geen partij of oordeel is. Waar alles mag zijn zoals het is. En waar men (dus) veilig is voor zichzelf. De fundamenteel goede innerlijke plek, waar eenieder zijn eigen heelheid (ongekwetstheid) kan ervaren. 

Inspiratiebronnen

Belangrijke inspiratiebronnen en leraren van Alexandra van Smoorenburg zijn o.a. Jung (de Jungiaanse  psychotherapie), Assagioli (Psychosynthese), Boyesen (Lichaamsgerichte Biodynamische Psychologie), Gendlin (Focusing), In 't Veld (Systeemkunde), Atum O'kane (Spiritual Guidance School), Chögyam Trungpa (spiritueel krijgerschap), Choa Kok Sui (Pranic Healing). Hun gedachtengoed is gesynthetiseerd in het gedachtengoed van de Vrijplaatsmethode terechtgekomen.