Kies de juiste vorm van conflictbegeleiding

Is het jou als leidinggevende ook niet helemaal duidelijk welke professional je wanneer inschakelt?
Dan ben je niet de enige! Grofweg is dit afhankelijk van twee zaken:

1) je doel 

2) de conflictvaardigheid van betrokkenen.

Je doel
Bepaal eerst je doel.
a) het maakt me niet uit of de werknemer blijft of gaat, zolang hij/zij maar een constructieve keuze maakt,
b) ik wil de werknemer graag behouden voor de organisatie 
c) ik beoog dat onze wegen gaan scheiden

ad a) de bal ligt bij de werknemer > biedt de werknemer conflictcoaching aan voor spanningsregulering en constructieve conflicthantering. 

ad b) vraag: jij bent bereid en in staat te investeren in de relatie, is je werknemer dit ook?
Werknemer is wel bereid/niet in staat > conflictcoach ter voorbereiding op bemiddeling.
Werknemer is bereid en in staat > bemiddeling.
Werknemer is niet bereid/wel in staat > advocaat.
Werknemer is niet bereid/niet in staat > conflictcoach + advocaat. 
ad c) vraag: jij bent bereid te onderhandelen over vertrek, is je werknemer dit ook?
Werknemer is wel bereid/niet in staat > conflictcoach ter voorbereiding op mediation.
Werknemer is bereid en in staat > mediation.
Werknemer is niet bereid/wel in staat > advocaat.
Werknemer is niet bereid/niet in staat > conflictcoach + advocaat
Of: de tijd van praten en goodwill is wat jou betreft voorbij; je gaat puur voor de belangen van de organisatie > advocaat. 

Let op de conflictvaardigheid van betrokkenen
Wanneer een van de partijen erg over de toeren is en slechts weet wat hij/zij niet wil en niet wat hij wel wil, dan is conflictcoaching aan te raden. Dit brengt de helderheid die nodig is om de situatie in beweging te brengen. Grote kans dat er na de conflictcoaching geen verdere hulp van buiten nodig is. 
Zitten beide partijen er erg emotioneel in, dan zou ik kiezen voor een combinatie van coaching en bemiddeling, zoals wij die aanbieden. 
Zijn partijen best in staat onder leiding van een bemiddelaar een goed gesprek met elkaar te voeren over de samenwerkingsrelatie, kies dan voor bemiddeling (zonder coaching). 

Mediation heeft weinig kans van slagen als de emoties niet onder controle zijn. Biedt voorafgaand conflictcoaching aan. 
De combi conflictcoaching + advocaat kan ook zeer doeltreffend zijn. De advocaat handelt de zakelijke kant af en de conflictcoach helpt de emoties een plaats te geven en het proces goed af te hechten. 

Het verschil in dienstverlening van de verschillende professionals

Een conflictcoach schakel je in als iemand het gesprek met de ander niet aan kan. Vaak lijkt het probleem dan maar aan een kant te spelen, maar dat is meestal bedrog. De ander heeft er meestal voordeel bij geen thuis te geven. Conflictcoaching helpt de probleemeigenaar zijn emoties te hanteren en op een constructieve manier het gesprek aan te gaan. Door conflictcoaching vooraf te laten gaan aan bemiddeling of mediation vergroot je de kans dat partijen er samen uit komen. 

Een bemiddelaar schakel je in als de werkrelatie in principe voortgezet wordt, maar er relationele problemen zijn. De bemiddeling is dan nodig om tot veranderingen te komen die beide partijen dienen. Bemiddelaars nemen een meerzijdige partijdige positie in (ondersteunen beide partijen waar deze kwetsbaar zijn), reguleren het spanningsveld en faciliteren het oplossingsproces. Voorwaarde voor het slagen van bemiddeling is dat partijen met elkaar in gesprek willen en er dus enige mate van redelijkheid en billijkheid aanwezig is. Zo niet, schakel dan (eerst) een conflictcoach in.  
Als een bemiddeling goed verlopen is en men elkaar weer in de ogen kan zien, komt men er inhoudelijk/zakelijk doorgaans wel uit met elkaar, eventueel met hulp van een jurist voor de juridische aspecten. 
Ons bemiddelingstraject is een combinatie van conflictcoaching en bemiddeling. Zo wordt optimaal tegemoet gekomen aan ieders behoeften en wordt sneller resultaat geboekt. Kijk hier voor mee informatie. 

Een mediator schakel je in als duidelijk is dat partijen uit elkaar gaan. Mediation is begeleide onderhandeling. De mediator begeleidt het zakelijke onderhandelingsproces tussen partijen, waarbij partijen zelf besluiten wat voor hen een aanvaardbare oplossing is. De mediator stelt zich daarbij onpartijdig op. Voorwaarde voor het slagen van mediation is dat partijen 'on speaking terms' zijn, anders breekt dit proces voortijdig af en ligt een juridische procedure alsnog in het verschiet. Is die voorwaarde niet aanwezig, schakel eerst een conflictcoach in.

NB: Sommige mediators zijn uitstekende bemiddelaars, maar niet allemaal. Check daarom als er sterke gevoelens spelen vantevoren of de mediator ook in staat is het relationele aspect goed te begeleiden en af te hechten.
Oplossen en afhandelen zijn namelijk twee verschillende dingen. Je kunt een conflict zakelijk afhandelen, maar nog jaren met een emotionele nasleep zitten, die opnieuw zakelijke gevolgen kan hebben. Voorbeeld: een werknemer neemt weliswaar afscheid, maar 'zorgt' achteraf alsnog voor imagoschade. 

Een advocaat verdedigt de belangen van zijn klant en is dus partijdig. Hij zal streven naar zoveel mogelijk genoegdoening voor zijn klant. De kans op een win - win situatie wordt hierdoor natuurlijk beduidend minder. Soms zijn advocaten echter ook mediator en gaan desgewenst wel voor win-win. In plaats van elkaar te bevechten gaan de advocaten van beide partijen dan in onderhandeling met elkaar. Je besteedt m.a.w. de zakelijke onderhandeling uit. De ervaring leert dat wanneer advocaten in een conflict betrokken worden de arbeidsovereenkomst bijna altijd beëindigd wordt.

Juridische procedures kunnen kostbaar blijken. In sommige situaties is een advocaat echter te prefereren boven een bemiddelaar of mediator:

• Als niet in redelijkheid met elkaar gesproken kan worden. 
• Als één van de partijen een juridische uitspraak eist.
• Als er sprake is van een strafbaar feit.

© drs. Alexandra W.M. van Smoorenburg