Blog van 'n conflictbevrijder

We rijden hoog in de bergen. Het is een stralend mooie dag. Plotseling slaat het weer om. Zware donderwolken pakken boven ons hoofd, donder en bliksem, het begint woest te regenen. Al gauw zien we geen hand voor ogen meer, de weg verandert in een spiegel, een verraderlijke mist trekt op. De chauffeur van de auto (een nogal heftige cliënt van me, van een jaar of tien geleden) rijdt stijf door, alsof er niks aan de hand is. Plotseling zie ik in de verte tegenliggers opdoemen, grote vrachtwagens, die met een rotvaart de berg af komen zetten. Jezus, wat gebeurt hier?! ‘Pompen en schijnwerpers aan!’ roep ik. Dan word ik wakker. Pffff. Gelukkig.

Wat een droom …

Pompen en schijnwerpers aan

Langzaam draai ik op mijn rug. Wat bezielde die ex-cliënt van mij om als een blinde gek door te rijden in dat weer? En zag hij niet wat er op ons af kwam?

Pompen en schijnwerpers aan … 

Dan dringt tot me door dat ik over mijn werk heb liggen dromen.

Bij bemiddelingen maak ik regelmatig mee dat één van de partijen totaal niet in de gaten had wat er op hem of haar af aan het komen was. Doof voor alle tegengeluiden, waren ze vooral bezig met hun eigen ding er doorheen te douwen. Terwijl ze op de rem hadden moeten gaan staan en hun licht op hadden moeten steken…

Kan conflict dan voorkomen worden?

Nee. Als het management te laat wakker wordt, kan crashen domweg onafwendbaar zijn. Denk maar aan het langslepende conflict op de longafdeling van het VUmc, waar men nog steeds op elkaars luchtpijp blijkt te staan en de ontwrichting intussen totaal is.  

Maar met een beetje meer alertheid plus bereidheid tot afremmen en reflectie, zouden tal van organisatiedrama’s voorkomen kunnen worden.

Iets meer wakkerheid zou managers in staat stellen om de hogere doelen van het werk te realiseren: Tevredenheid (van de klant) over het werk, Opbrengst van het werk en Plezier in het werk. 

Waar op letten?  

De alertheid zou niet alleen een gespannen sfeer en openlijke conflicten moeten betreffen, maar ook conflictgerelateerde ziekten zoals burn-out, hartaanvallen, maagzweren, of verslavingsproblematiek.

Deze zouden voor elke leidinggevende een signaal moeten zijn om het interne werkproces weer eens goed door te lichten en/of te bespreken. Ook zonder dat de bal direct hun eigen kant of die van de organisatie oprolt, zouden leidinggevenden er verstandig aan doen om elke verstoring door ziekte of conflict op te vatten als een wake-up call. Dat zou een hoop ellende en geld kunnen besparen.

Valkuilen

Redenen die ik wel eens hoor om conflict niet bespreekbaar te maken zijn de hoop dat het vanzelf wel over zal waaien en de angst om het probleem groter te maken. 

Hierdoor kunnen kleine, gemakkelijk te managen conflictjes uitgroeien tot hoofdpijndossiers.   

Een andere reden waarom conflict niet bespreekbaar wordt gemaakt kan zijn, dat de leidinggevende zelf de veroorzaker is. Nederlandse cijfers zijn mij niet bekend, maar zowel in de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk schijnt 80% van de psychosociale arbeidsbelasting (werkdruk en werkstress) veroorzaakt te worden door ... de leiding zelf! Nou zal het cijfer bij ons misschien lager liggen, maar dit extreem hoge percentage zou iedereen hier ook wat alerter mogen maken. Want wie betaalt de rekening?  

Paul Sträter

Gerelateerde blogs

Als de waarheid niet bestaat, wie heeft er  dan gelijk?  Een geintje van een god.

Wil je onze blogs over omgaan met conflict, werkdruk en werkstress via je email ontvangen? 

Abonneer je hier op het tweewekelijks E-zine Ontstressen in Zorg en Welzijn

Hans Bellmer, La poupée, 1935

‘Ik trek het niet meer’, zegt Petra. ‘Alles waar ik voorheen op kon vertrouwen - het contact met de oudjes, mijn inzet, mijn netwerk - het lijkt er allemaal niet meer toe te doen.’

Haar organisatie heeft de aanbesteding bij de gemeente niet gewonnen en wordt opgeheven. Het personeel wordt overgedragen, maar moet wel opnieuw solliciteren.‘Het voelt als een loterij, terwijl ik intussen wel de boel vrolijk gaande moet houden. Hoe ga ik dat volhouden?’

Spagaat

Voelen dat de poten onder je bestaan weggezaagd worden en toch monter je werk blijven doen is een opgave. Als eenzijdig de liefde opgezegd wordt gaat dat niet in je koude kleren zitten. Zeker als je er zelf vol voor gegaan bent. Of als je ziet dat je klanten er onder lijden.‘Ouderen houden niet van verandering en vrezen dat het minder wordt. Ik zou hun zorg graag wegnemen, maar ik wil ze geen rad voor de ogen draaien. Het voelt als een spagaat waarvoor ik nooit geoefend heb’, zegt Petra.

Pijn

Petra voelt zich niet gesteund en verraden door het management en het bestuur dat volgens haar ‘heeft lopen slapen’ en ‘misbruik maakt van de crisis’. Na er jaren tussenuit te zijn geweest om voor de kindjes te zorgen heeft ze een paar jaar eerder met heel haar ziel en zaligheid gekozen voor het zorgvak. Dit leek een veilige keuze, maar nu voelt ze zich onderdeel van koehandel. ‘Echt Alexandra, het gaat niet om ons, het gaan niet om onze klanten, het gaat alleen nog om geld, anders niks.’  

Verwarring en wantrouwen

Toch lijken sommige collega’s van haar nergens last van te hebben. Anita vraagt zich vertwijfeld af hoe het kan dat deze zo met zich laten sollen.‘Ben ik nou gek, of zijn zij het?  

Anita is alsmaar in haar hoofd bezig met hoe ze het moet zien, wat ze er van moet vinden, waarom dit lot haar treft, en hoe ze toch moet reageren op vragen van klanten. Ze wil loyaal zijn aan de organisatie, maar worstelt daar mee, omdat ze het proces niet vertrouwt.

Tips om overeind te blijven

1) Uit je grieven tegen een veilige persoon, of vertrouw ze toe aan het papier. 
Het is van belang dat je pijn en gekwetstheid er uit komen, letterlijk. Voor sommigen werkt schrijven prima, maar het beste is toch om met iemand te praten. Kies dan wel iemand die niks met jouw informatie kan en wil doen. Iemand die goed kan luisteren en oprecht geïnteresseerd is in wat er in jou omgaat en er niet mee aan de haal gaat.

2) Durf te voelen wat je voelt.

Boosheid, teleurstelling en verdriet zijn er om jou wakker te maken voor wat echt belangrijk voor je is. Probeer die emoties dus niet weg te drukken, maar luister er liever naar. Heb een beetje begrip voor jezelf. Soms blijkt je gekwetstheid verweven met ‘kindstukken’: onverwerkte pijn uit het verleden. Au, nog meer pijn. Niet erg, laat maar komen. Die pijn wil graag gezien en geheeld worden. Dit doe je door jezelf te troosten. En dan niet door overmatig te gaan eten, je te bezatten of kleren kopen, maar door je verdrietige, gekwetste ik te ontvangen, met jezelf te gaan wandelen, je te laten masseren, een lekker potje eten te koken voor jezelf. Zoek eenvoudige manieren om jezelf te geven wat je echt nodig hebt: aandacht en liefde.  

3) Stop met piekeren over ‘de ander’.

Met intensief nadenken over wat de leidinggevende/organisatie beweegt of bedoelt; hoe dom, kortzichtig, fout het is, hoe goed het misschien toch wel bedoeld was, etc. stuur je jezelf een bos in waarin je alleen maar kunt verdwalen. Dit kost veel tijd en brengt niet verder. Wat jou wel verder gaat brengen is op de juiste manier een gesprek aan te gaan. Maar doe dit niet als je nog boordevol verwijt en boosheid zit. Beperk je dan nog tot 1 en 2 .      

4) Zet je kritiek en oordelen om in goeie vragen 
Om een goed gesprek aan te kunnen gaan moet je je eigen aandeel in het probleem kunnen zien en erkennen (punt 1 en 2), anders schiet je zo weer in de verwijten en beschuldigingen en is het voor de ander niet veilig om zijn tekortkomingen te erkennen en uiten. Door het stellen van goeie vragen, zowel op persoonlijk als op zakelijk vlak, verleid je de ander tot zelfreflectie en creëer je ruimte om aan te geven waar het jou om gaat. 

5) Go! Doe het. Ga dat gesprek aan. 

Laat jezelf niet in de steek door het weer eens, voor de zoveelste keer, te laten gaan. Wacht tot het agressieve in je voldoende gezakt is en 'go!' Ga het gesprek aan vanuit het contact met je eigen waardigheid. Stel je vragen en durf jezelf te laten zien. Durf te delen wat voor jou belangrijk is en wat je eventueel nodig hebt (had gehad). Wie zich niet uit, wordt niet gezien. Keer op keer op keer. Maak er geen gewoonte van, want elke keer dat je het erbij laat zitten, verban je een stukje hart van jezelf.

Een veelgehoorde smoes

Een excuus dat veel mensen aanvoeren om zichzelf niet kenbaar te maken, is dat ze menen het gesprek met de ander niet aan te kunnen. Die ander zou slimmer en sneller zijn, hen gelijk met allerlei tegenargumenten monddood maken etc. Dat zal best zo zijn, maar dat is geen reden om zaken die voor jou (en de organisatie) belangrijk zijn, niet bespreekbaar te maken! 

Oprechtheid belangrijker dan techniek

Belangrijker dan allerlei communicatietechnieken en intelligentie zijn spanningsregulering (zodat je niet verstrikt raakt in je eigen agressie, of verlamd door je angst), goede voorbereiding (zodat je je punt(en) helder en krachtig naar voren kunt brengen) en het vermogen om het gesprek aan te gaan in contact met je eigen waardigheid.

Als je durft te delen waar het jou om gaat, en je openstelt voor wat de ander te zeggen, gaat het best goed komen met dat gesprek. Misschien ben je er niet gelijk uit samen, maar je hebt jezelf in ieder geval op de kaart gezet.

En dat is heel veel waard.  

Uiteindelijk draait het dus allemaal om moed

De moed om te voelen wat je dwars zit.

De moed om het te uiten

De moed om het te aanvaarden

De moed om er iets mee te doen

Is er in jouw omgeving geen onafhankelijke en geschikte persoon om je hart mee te delen en een goed gesprek voor te bereiden? Je weet het. Bel me, stuur me een berichtje, any time. Ik ben er graag voor je. Alexandra 

Oh, en nog wat: het kwam helemaal goed met Petra. Ze is inmiddels ingewerkt in de nieuwe organisatie en heeft het uitstekend naar haar zin!

Gerelateerde blogs

Over conflict en loslaten (en een vies praatje)

Wat iedereen zou moeten weten over conflicthantering. De gouden tip.

Wil je onze blogs over omgaan met conflict, werkdruk en werkstress via je email ontvangen? 

Abonneer je hier op het tweewekelijks E-zine Ontstressen in Zorg en Welzijn