Blog van 'n conflictbevrijder

Stresshormoon = knuffelhormoon!

Soms heb je nieuws, wat ook echt nieuws is. Van de week zag ik een zogenaamde ‘Tedtalk’: een lezing van iemand met nieuws dat de moeite van het verspreiden waard is. De talk van Kelly Mcgonigal, gezondheidspsychologe, heette Hoe stress je vriend kan worden. Hij bleek erg interessant!

Hoe kan dat?!

Ken jij dat, dat je naar je werk moet en dat dan vlak voordat je wilt vertrekken iemand belt, en dat je dan toch opneemt, maar daarna heel erg moet haasten. en dat je nèt dan je sleutels niet kunt vinden… Grrrr.

Ik heb dat wel ‘s. En dan roep ik altijd zoiets van: WIE heeft er hier mijn sleutels verplaatst?! Gister heb ik ze HIER gelegd, dus hoe KAN dat???

En nu, na het zien van die Tedtalk, weet ik dus, dat het hééél normaal is dat ik dat dan roep! En dat het helemaal niet zo verkeerd is! (Als ik het op een heel klein beetje andere toon zou zeggen :-)

Oxytocine

Nee, alle gekheid op een stokje, die mevrouw had een interessant verhaal o.a. over het hormoon oxytocine, dat net als adrenaline vrij komt bij stress. Oxytocine is vooral bekend onder de naam 'knuffelhormoon', omdat het ook vrijkomt als je iemand knuffelt. Dit hormoon bereidt ons voor om dingen te doen die relaties versterken: uit te reiken naar mensen van wie we houden, hen te helpen en te steunen, alsook om hulp te vragen. Ook doet het je verlangen naar fysiek contact met je vrienden en familie. Maar behalve met knuffelen, komt dit hormoon dus ook vrij bij stress!

Je stressreactie overstijgen

Volgens McGonigal (e.c.) betekent dit, dat iets in ons systeem - dat hormoon dus - ons op irritante momenten ertoe aanzet om ons gevoel te delen en steun te zoeken bij anderen (in plaats van ons gevoel op te kroppen). Behalve dat het hormoon ons wil aanzetten tot sociaal gedrag, beschermt het ons ook nog op fysiek niveau tegen stress! Maar dat gebeurt alleen als je op die momenten van stress ook daadwerkelijk sociaal contact en sociale steun zoekt. In dat geval zorgt het hormoon ervoor dat je bloedvaten ontspannen blijven en dat je hartcellen geregenereerd en genezen worden. In plaats van kattig uithalen, moet je dus gewoon om hulp te vragen. Dan treedt dat hormoon in werking en overstijg je de schadelijke stressreactie.  

Ingebouwde veerkracht 

Terwijl je dus van de adrenaline, die eveneens vrijkomt, hart en vaatziektes krijgt, doet dit hormoon, als je maar doet waar het je toe aanzet, dat effect weer teniet. Dat betekent dat de oplossing tegen stress in de stressreactie zelf zit ingebouwd! Of, zoals McGonigal het zegt: ‘Je stressreactie heeft een ingebouwd mechanisme voor stressveerkracht, en dat mechanisme is 'verbinding maken met mensen'.’

Als dat nog geen schitterend voorbeeld van moedertje natuur is!? [zucht]

Meer inzichten

Ik raad je aan om zelf ook nog even naar die Tedtalk te kijken. Ze heeft namelijk nog twee interessante, wetenschappelijk onderbouwde stellingen, namelijk:

- dat mensen niet aan stress overlijden, maar aan de gedachte dat stress slecht voor ze is. 

Mensen die stress positief labelen, hebben namelijk geen schadelijk gevolgen van stress (dit bewijst 8 jaar lopend onderzoek met harde cijfers onder 30.000 mensen). En

- dat het zorg dragen voor andere mensen, je stressbestendiger maakt! (dus lekker in de zorg blijven werken jullie)

Streef betekenis na

Tot slot nog de opmerking waar ze mee besluit. Ze zegt: 'Eén ding weten we inmiddels zeker: het is gezonder om betekenis na te streven in je leven, dan te proberen om ongemak te vermijden. Ga altijd voor wat voor jou van grote betekenis is, en vertrouw er gewoon op, dat je om zult kunnen gaan met de stress die daaruit voortvloeit.' 

Ik had het niet beter kunnen zeggen. 

Groet!

© Alexandra van Smoorenburg

Gerelateerde blogs

Van burn-out naar re-integratie. Lees hoe het Lisa Perfektionista vergaat.. , juni 2013

Stress, verzuim en de diagnosekermis, maart 2013

Hoezo geen waardeoordelen?

‘Het is me opgevallen dat veel mensen er veel waarde aan hechten, om ergens ‘geen waardeoordeel’ over te hebben!’, schrijft Babette. ‘Daarom is mijn vraag aan jou: denk je dat het werkelijk mogelijk is om vanuit je basis geen waardeoordeel over iets te hebben? En ook: wat maakt een waardeoordeel anders dan een persoonlijke mening?‘

Tja, als ik mezelf naga, dan zit ik vol met waardeoordelen. En daar heb ik niet echt moeite mee. Ik zou namelijk echt niet weten, hoe ik me zonder waarden en waardeoordelen door het leven zou moeten slaan. Mijn waarden geven zin aan mijn leven; ik zou ze nooit los willen laten. En wie waarden heeft, heeft mijns inziens ook waardeoordelen. Het een impliceert het ander. 'Liefde' is voor mij bijvoorbeeld een belangrijke waarde. Dan is het niet gek dat ik moeite heb met liefdeloosheid, toch? In dat geval ligt het oordeel al gauw op de loer. Zo werkt het bij mij althans.  

Achter elk waardeoordeel, schuilt dus een waarde naar mijn idee. Wanneer iemands waardeoordeel de mogelijkheid tot dialoog belemmert, dan ga ik (in mijn rol van  conflictbevrijder) op zoek naar de positieve waarde achter het oordeel. Dat is meestal niet erg ingewikkeld. Je vraagt bijvoorbeeld: hoe zou jij het dan willen? Of je gaat in op het achterliggende gevoel. Ik zal een recent voorbeeldje geven.

Gister sprak ik toevallig een dame die laaiend was omdat haar buren ‘met hun poten aan haar plantjes hadden gezeten!’. (De buren hadden enigszins ruw wat twijgen weggetrokken bij hun eigen kelderraam.)‘Zoiets doe je toch niet!’, zei ze verbolgen.‘Ik zórg voor die tuin! Het is toch niet normaal om zomaar takken af te rukken?!’ Afijn, ze zou de buren wel eens aanspreken.
Ik gaf haar weinig kans op succes. Toen ik doorvroeg naar wat haar - gezien haar opwinding - toch zo’n pijn deed, bleek het voorval rechtstreeks aan te haken aan haar oorlogsverleden, waarin het disrespect van de Japanse onderdrukker voor al wat leefde haar diep aangegrepen had. Als kind had ze zich heilig voorgenomen om juist voor het kleine en onooglijke op te komen. Dit was deel van haar persoonlijkheid geworden. Zonder zelf die link te leggen, joeg dit oude voornemen haar woede over een paar geknakte takjes tot grote hoogte op.

Toen ze haar buren 's avonds tegenkwam vertelde ze hen wat die geknakte twijgen bij haar losgemaakt hadden - dat ze daarin het geweld jegens alles wat jong en kwetsbaar is opnieuw ervoer - waarop een geweldig gesprek en mooie avond volgde. Conflict opgelost.  

En hoe komt het nou, dat een goed gesprek opeens wel mogelijk werd?

Simpelweg doordat die mevrouw zèlf iets meer ruimte had gekregen. Aanvankelijk was ze totaal geïdentificeerd met haar waardeoordeel. Ze kwam niet verder dan te denken: ‘Zoiets doe je toch niet!’ Daarna blokte het in haar geest. Onbewust beleefde ze haar buren als misdadigers. Door even bij haar door te vragen, kwam er al rap meer bewustzijn bij. Ik zei dus niet: ‘wat ben je toch een gek mens, om zo idioot over een paar takjes te doen’, maar ik pikte haar pijn op en ging daar op in. Dat bracht haar bij zichzelf (ipv bij de buren), wat haar agressie jegens hen voldoende temperde om het gesprek rustig aan te gaan.   

Wat mij betreft is niet het hebben van een waardeoordeel het probleem, maar het samenvallen met je waardeoordeel. Alsook het doen alsof je geen oordeel hebt, terwijl je er wel degelijk een hebt! 

In het eerste geval ben je zelf in verwarring, omdat je je waardeoordeel voor ‘de waarheid’ houdt, terwijl de waarheid altijd veel groter en complexer is dan een lousy oordeel. In het tweede geval schep je verwarring voor de ander, omdat wat je hardop zegt en wat je van binnen voelt (en nonverbaal communiceert) niet spoort met elkaar. Bij dubbele informatie krijgt de ander al gauw het gevoel dat iets niet helemaal klopt. 

Wat mij helpt als ik zelf een negatief waardeoordeel heb over iemand, is te bedenken dat die ander meer is dan dat deel waar ik moeite mee heb. Met die gedachte help ik mezelf om voorbij mijn waardeoordeel te kijken. Ik erken dat die persoon meer is dan bv alleen 'een leugenaar'. Ik ben bereid tot die gedachtesprong, omdat ik geloof dat een mens nou eenmaal niet perfect, noch eenduidig is. De ander 'mag' van mij gebreken hebben (alleen al omdat ik ze zelf ook heb). Deze denkwijze geeft mij de mogelijkheid om mijzelf gevoelsmatig recht te doen (ik laat mijn oordeel immers niet vallen), en toch ruimte te maken om de ander tegemoet te treden. Het is dan veel gemakkelijker om opnieuw de ontmoeting of het gesprek te hebben.  

Tot slot de vraag over het verschil tussen een waardeoordeel en een persoonlijke mening.

Dat verschil ligt subtiel. Ik ga het naar vermogen uitleggen. Wie verbeteringen heeft: laat ze horen.  
Een waardeoordeel is een waardering uitdrukkend oordeel; een mening of iets goed of slecht is. Een waardeoordeel verwijst (indirect) naar je waarde(n). Een waardeoordeel werkt belemmerend als men het voorstelt als een feit, of als de waarheid. Bijvoorbeeld: 'dit is een foute kerel' ipv 'ik vind het fout, hoe deze man denkt'. 

Een waardeoordeel is volgens mij altijd een mening, maar een mening is niet altijd een waardeoordeel. 

Een mening is een subjectieve opvatting of houding ten opzichte van iets of iemand. Er zijn dan waarnemingen, gedachten plus de toedichting van betekenis. Bijvoorbeeld: 'ik zie dat deze optelling niet klopt, dus ik denk dat deze man zich vergist'. Een mening kan onjuist zijn, door een onjuiste waarneming. Of door een onjuiste gedachte. Mensen verschillen dan van mening, en daarover kan gepraat worden. O.a. zo komt ‘wetenschap’ tot stand.

Nou, ik hoop dat je hiermee iets kunt Babette. Heel veel dank voor je mooie vragen, en wie er iets aan toe te voegen heeft: graag! 

Gerelateerde blogs

Hoe ik als conflictbegeleider omga met conflict, augustus 2013

Wie heeft er gelijk? Een geintje van een god, april 2013

Een indianenverhaal over conflicthantering, oktober 2012