Blog van 'n conflictbevrijder

'Wat is de relatie tussen conflicthantering en mindfulness?' Ik kijk mijn opdrachtgever vorsend aan: meent ze het oprecht, of hoor ik iets van irritatie in haar stem? ‘Het lijkt wel het antwoord op elk probleem tegenwoordig’, voegt ze er dan enigszins verontschuldigend aan toe. ‘Ik begrijp die hype niet zo.’

Ik laat een stilte vallen, om te voelen of dit het juiste moment is om er op in te gaan. ‘Wil je het echt weten?, vraag ik dan. Ze kijkt me aan en schiet in de lach. ‘You got me’, zegt ze. ‘Okay, toe maar, vertel maar, van jou wil ik het wel horen.’

‘Mindfulness houdt in dat je je oordeel laat vallen en je opent voor wat je op dat moment waarneemt. Stel je hebt ruzie. Dan kun je er als geoefend mindfulnessbeoefenaar voor kiezen om, in plaats van verder te gaan met het richten van je pijlen op de ander, je in gedachten om te draaien en je aandacht op jezelf te richten. Je stelt je daarbij open voor de agitatie, boosheid, onzekerheid en/of pijn die je voelt en geeft dat erkenning. En je kalmeert jezelf. Daarna pak je het gesprek vanuit die plek in jezelf weer op. Of juist bewust niet. Bijvoorbeeld omdat je voelt dat je onvoldoende gekalmeerd bent. Of omdat je voelt dat het om andere redenen niet het juiste moment is.’

‘Mmm, ik snap het’, zegt ze, ‘je laat je minder meeslepen. Maar dat is best wel lastig denk ik.’ ‘Zeker weten’, zeg ik. ‘Daarom zitten mensen dat uren te oefenen op een meditatiekussen. ‘Wat oefenen ze dan precies?’, vraagt ze. Ik vertel haar dat dit in het boeddhisme ‘het temmen van de geest’ wordt genoemd. ‘Dat houdt in dat je een rustig plekje opzoekt, waar je niet afgeleid of gestoord wordt, en dat je dan gaat oefenen met het voortdurend onderbreken van je eigen gedachten. Dus elke keer dat je merkt dat je aan iets zit te denken zeg je tegen jezelf: hé, ik zit weer te denken, en breng je je aandacht terug naar je ademhaling en ontspan je daarin.’

’Nogal een saaie bedoening lijkt me’, zegt ze. ‘Zo kun je het betitelen’, zeg ik, ‘maar dat is de manier om je geest tot rust te brengen. Het is verkwikkend. Je neemt een soort van vakantie van jezelf. Van je eigen gedoe. En daarbij: dat oefenen met het loslaten van je eigen (dwingende) gedachten kan erg behulpzaam zijn in je dagelijks leven. Een goede beoefenaar kan steeds gemakkelijker in zijn eigen midden blijven, zijn vrije positie vasthouden, ook op lastige momenten’. ‘Hmm. Got it’, zegt ze. ‘Bedankt!’ Ik zie iets van verraste verwondering in haar gezicht.

Gerelateerde artikelen

Blog: Bij jezelf blijven in conflict kan ook een struikelblok zijn!, maart 2015

Blog: Innerlijke vrede: tips om voorbij het verwijt te komen, december 2014

Blog: 5 tips om bij jezelf te blijven tijdens een ruzie, oktober 2014

Artikel: Mindful conflictcoaching  Over hoe wij mindfulness in onze methode geintegreerd hebben, augustus 2014

Vond je dit artikel de moeite waard? Reageer, like en deel het!  

Mindfulness is een relatief nieuw begrip en een hype in Nederland. Omdat het één van de pijlers is van de zelfsturingmethode van de Vrijplaats^®, en omdat er nogal wat misverstanden rondom dit begrip zijn, hierbij wat nadere informatie. 

Allereerst: wat is mindfulness eigenlijk precies? 
Het woord mindfulness komt van 'to be mindful', wat 'aandachtig zijn' of 'gewaar zijn' betekent. 
Zelf omschrijf ik het vaak met: waarneming en reflectie vanuit een ontspannen en neutraal standpunt. Dat laatste is een belangrijk aspect van mindfulness, want door op een accepterende wijze en zonder oordeel (neutraal) gewaar te zijn van je ervaring, neemt je onrust af en je onderscheidend vermogen toe. 

De praktische waarde van mindfulness 
Mindfulness maakt je niet zweverig, integendeel, het houdt je bij de les. Mindfulness houdt namelijk in dat je je openstelt voor wat je ervaart in het hier en nu, inclusief eventuele pijnsignalen, vervelende gedachten en rotgevoelens. Doorgaans willen we die laatste liever niet voelen en zoeken we afleiding in werk, amusement en fantaseren. En soms doen we dat zo consequent, dat we nauwelijks meer weten hoe we ons echt voelen.

Niet in contact zijn met je gevoel betekent echter niet dat die gevoelens er niet meer zijn. Je wordt er evengoed door aangestuurd, alleen ben je je daar niet van bewust.

Op een gegeven moment worden die onbewuste negatieve gevoelens omgezet in fysieke klachten en pijn(tjes). Feitelijk zegt je systeem dan: wie niet naar zichzelf luisteren wil, moet maar voelen... 

In contact zijn met wat er in je omgaat voorkomt dat problemen onderhuids gaan en van daaruit je leven verstieren.

Gezonde zelfzorg en constructieve zelfsturing 
Om te weten wat er op een dieper niveau in je om gaat, moet je je eigen innerlijke commentaarmachine uitzetten.

Dit vergt van je dat je niet (meer) krampachtig bezig bent om jezelf te willen veranderen en verbeteren. Pas wanneer je daarmee stopt, ben je veilig genoeg voor jezelf om 'in het moment te zijn', en komen beetje bij beetje je onderliggende gevoelens en gedachten weer naar boven drijven. In eerste instantie zijn dat vaak allerlei negatieve gedachten en gevoelens, zoals verdriet, teleurstelling, boosheid, twijfels, angsten. Als je die maar gewoon laat zijn en er niet te veel mee doet, in psychologische zin, dan blijkt je gevoelsleven al gauw nog veel rijker te zijn, en ook positiviteit te bevatten, zoals gevoelens van liefde en acceptatie, compassie met jezelf en de ander, vrede, zachtheid. 

Als gevoel de vrijheid krijgt, verandert leegte in ruimte. En als er meer ruimte in je geest ontstaat, ga je jezelf en je omgeving beter zien en ga je betere beslissingen nemen. Mindfulness is dus een vorm van goede zelfzorg en ligt aan de basis van constructieve zelfsturing.  

Mindfulness en meditatiebeoefening

Als het over mindfulness gaat, moeten we het ook over mediteren hebben. Mediteren is een techniek om mindfulness te oefenen. Je geest wordt er heel krachtig en helder van. Als je mediteert, richt je je aandacht op bijvoorbeeld je ademhaling, of op je lichaamssensaties. Het is de bedoeling dat je dit op een ontspannen manier doet, niet te relaxt, maar ook niet al te ingespannen. Daarmee bekwaam je jezelf in het balanceren tussen concentratie (inspanning) en loslaten (ontspanning). Beide vermogens nemen door het mediteren toe. Dat is handig en waardevol voor je dagelijkse leven, want daardoor blijf je minder hangen in rotgevoelens (sneller in balans), sta je meer open voor wat wel prettig is (meer genieten) en ga je effectiever werken (toegenomen concentratievermogen). 

Uit onderzoek is gebleken dat je al na 8 weken dagelijks mediteren positieve effecten hebt. 

Gemeten effecten

Meditatiebeoefening heeft gunstige effecten op je alledaagse leven en op je werk. Logisch, want mindfulness maakt mensen bewust, en bewuste mensen blijven gemakkelijker in balans, zijn gezonder en gemotiveerder en werken accurater. Men heeft uitgezocht dat meditatiebeoefening bijdraagt aan het versterken van de volgende competenties: besluitvaardigheid,  oordeelsvorming, flexibiliteit, creativiteit, empathie, besluitvaardigheid en onafhankelijkheid.

Vandaar dat ook het bedrijfsleven geinteresseerd is geraakt in mindfulness. Bedrijven die het geïntroduceerd hebben op de werkvloer zijn de SNS, ABN AMRO, RABO Bank, KPMG, KLM, VNO-NCW, Nuon en naar ik begreep ook in de Jeugdzorg.

Zij melden afname van stress, verbeterde samenwerking, verbeterd vermogen om met conflict om te gaan, meer creativiteit en meer klantgerichtheid.

Mindfulness en de Vrijplaats^® 

Wij integreerden 15 jaar geleden al mindfulness in onze Vrijplaatsmethode, nadat we ontdekt hadden dat conflicten en andere ingewikkelde situaties veel sneller oplossen vanuit ontspanning en neutraliteit. Het zelfsturingtool van de Vrijplaats helpt onze klanten om niet alleen vanuit de geïdentificeerde positie, maar ook vanuit een vrije positie naar zichzelf en de situatie waarin ze zich bevinden te kijken. Juist die combinatie is heel nuttig. Feitelijk maken wij met ons tool bepaalde effecten van langdurige meditatie mogelijk voor onervaren meditators. Als je wilt leren of ervaren hoe dat werkt, kun je het beste een keer naar een van onze workshops of trainingen komen, of je afdeling daarop trakteren. Door het zelf te ervaren, in relatie tot je eigen probleem, leer je de kracht van mindfulness kennen. 

© drs. Alexandra W.M. van Smoorenburg, conflictbevrijder