Blog van 'n conflictbevrijder

01-02-2015 11:47

‘Voel je het, als je grens overschreden wordt?, vraag ik Helena. ‘Voelen, voelen’, zegt ze, ‘Nee. Ja. Ik weet het niet. Als mijn collega zo agressief tegen me doet, zoals vorige week nog, toen ze me min of meer dwong om haar dienst over te nemen, dan sla ik dicht, dat is het eigenlijk. Ik raak een soort van verdoofd, heel raar… Dan voel ik me net een kind’, voegt ze er wat hulpeloos toe. ‘Een kind?’, herhaal ik. ‘Ja, net als vroeger thuis. En in de klas, bij juffrouw De Vink, dat verschrikkelijke mens. Ik heb mezelf vroeger bezworen dat ik nooit zoals hen zou willen worden... Je kunt dingen toch zeker ook op een aardige manier zeggen?!’, zegt Helena dan vrij stevig.

Aardigheid troef

‘Weet ik niet’, zeg ik in antwoord op haar vraag. ‘Mij persoonlijk lukt dat niet altijd. Kun jij altijd alles aardig zeggen?’ Helena kijkt me verbaasd en lichtelijk ongerust aan. ‘Dat probeer ik wel ja’, zegt ze.

‘En als het niet lukt?, vraag ik.

‘Dan zeg ik niks’, zegt ze nadrukkelijk. En voegt daaraan toe: ‘En dat zeg ik ook steeds tegen mijn kinderen: als je niks leuks hebt te melden, zeg dan niks.’ ‘Zo.’, zeg ik. ‘Duidelijke taal, over grenzen gesproken. En? Werkt je strategie? Zijn ja kinderen net zo aardig geworden als jij bent?’

Hamvraag

Ik zie Helena schrikken en zelfs verkrampen. Die vraag had ze niet zien aankomen. Ze zwijgt, best lang. Ik wacht stilletjes af. Dan zegt ze onwillig: ‘Mijn jongste dochter is vorig jaar geschorst geweest, vanwege pesten. Vreselijk. Ik schaam me kapot. We hebben een andere school voor haar gezocht en het lijkt voorbij nu. Ik praat er liever niet meer over.’ Ze kijkt me strak en gespannen aan. ‘Hoeft ook niet’, zeg ik rustig. ‘Het gaat over jou vandaag. Wat ik van jou zou willen weten is: dat koste wat het kost aardig willen zijn, heeft dat jou persoonlijk nou geholpen, of heeft het je belemmerd in je leven?’

Identiteitsverlies

Het behoeft geen nadere uitleg dat Helena met het nastreven van haar hogere doel (aardig blijven en aanpassen) haar concrete belangen en doelen voorbij schoot. Haar grootste struikelblok was de onbewuste, diep ingeklonken overtuiging dat grenzen stellen gelijk zou staan aan hardheid. En 'hard zijn' was het laatste wat ze wilde. Bovendien leek het haar doodeng 'om zichzelf zo op de voorgrond te zetten'. Echter, haar als kind ontwikkelde vermogen om al duikend mee te bewegen bij intimiderend gedrag had haar vroeger dan misschien geholpen, als volwassenen kost het haar zowat haar identiteit. Ze weet nauwelijks meer wie ze is en wat ze nou echt wil. Laat staan dat anderen weten wat ze aan haar hebben!

Schaduw en licht

Door de schaduwkant van haar eigen vriendelijkheid onder ogen te zien en haar angst voor zichtbaarheid, lukt het Helena zich open te stellen voor het stellen van duidelijke grenzen. Ze ontdekte de volgende voordelen, die ik hier met jullie mag delen:

‘Als ik mijn grenzen ga stellen heb ik meer kans dat ze rekening met me gaan houden’ (op het werk)
‘Door mijn grenzen te stellen voorkom ik dat ik steeds dezelfde discussie moet voeren’ (met de kinderen). ‘Dat is beter voor de sfeer en zal me tijd schelen.’
‘Door mijn grenzen te stellen creëer ik meer ruimte en tijd voor mezelf, waardoor ik misschien weer aan mijn hobbies toekom.'

Deze voordelen blijken waardevol voor Helena en haar nieuwe mindset zorgt ervoor dat ze de motivatie op kan brengen om haar gedrag daadwerkelijk bij te stellen.

Blijdschap en rouw

Tijdens de evaluatie, een maand na afsluiting van haar conflicttransformatietraject, spreek ik dan ook een andere Helena. ‘Ik had nooit kunnen dromen dat deze relatief simpele vaardigheid me zoveel zou kunnen brengen’, zegt ze hoorbaar ontroerd. ‘De kracht van meebewegen kende ik, maar nu daar de kracht van mijn eigen grenzen stellen bij gekomen is, is er ongelooflijk veel veranderd. Mensen zijn aardiger lijkt het wel. Er is meer respect. Minder gedoe. Nu opeens wel...'
En dan: 'Wat heb ik mezelf toch aangedaan?!’ Ze moet ervan huilen. Zoete tranen deze keer.

Gerelateerde blogs

Hoe krijg ik helder wat ik wil?, november 2014

'Nee zeggen’ moeilijk? Zo kom je er van af, 1 juli 2014

Help, ik heb de moed niet om het conflict aan te gaan!, mei 2014