Blog van 'n conflictbevrijder

R. de Pauw, Kind troost moeder, ongedateerd

Grenzen aangeven is lang niet altijd het probleem; wel ze te voelen! Daar schort het bij veel vrouwen nogal eens aan. Een van de manieren om daar meer grip op te krijgen is het helen van de moederwond. Want die zit maar al te vaak onder dit probleem verborgen. Een moederwond maakt dat veel vrouwen machteloos over hun grenzen (laten) gaan en geen ‘ja!’ kunnen zeggen tegen de krachtige vrouw die ze diep van binnen wel zijn. 

Wat is een moederwond?
In 'Discovering the inner mother' [NB nu vertaald in het Nederlands!] omschrijft Bethany Webster de moederwond als de wond in het hart van een dochter, die bewust dan wel onbewust veroorzaakt is door haar moeder. Nu zijn moeders die verwonden zelf ook altijd verwonde dochters. Moederwonden worden dan ook van generatie op generatie doorgegeven, totdat er een dochter is die de moed en het inzicht heeft haar moederwond te helen. Het helen van die wond is een pijnlijke klus, maar lang niet zo pijnlijk als door blijven gaan in de overlevingsmodus en deze wond aan je kinderen doorgeven. In dat geval zul je je waarschijnlijk nog een tweede keer verwonden, en nu aan je eigen kinderen, want onbewust gedrag jegens je kinderen komt meestal als een boemerang bij je terug.  

De pijn van het vrouw-zijn
Toch getuigt de moederwond niet per se van een persoonlijk trauma. Het is deels ook een collectief trauma. Denk aan de ingeademde pijn van het vrouw-zijn in traditionele (religieuze of etnische) omgevingen waarin vrouwen verondersteld worden (en soms zelfs gedwongen worden) een ondergeschikte rol te spelen. Omgevingen waar vrouwen geconditioneerd worden zichzelf als ‘minder dan’ en ‘niet waardig’ te zien. Waar dit minderwaardigheidsgevoel al generaties lang in de psyche van de vrouw verankerd zit hebben deze allemaal problemen met het aangeven van hun natuurlijke grenzen en behoeften... Dus in feite met simpelweg zichzelf mogen zijn. 

Onbedwingbaar verlangen naar bevestiging
Webster beschrijft dat het bepaald niet gemakkelijk is om je uit de moederwond te bewegen. Met name in geval van persoonlijk trauma. Als je erg gekwetst bent door je eigen moeder kan dat een diepe poel van verdriet in je veroorzaken, die vertragend en blokkerend werkt op het realiseren van je doelen en dromen. Vrouwen met een moederwond kunnen vaak maar moeizaam liefde en/of succes manifesteren. En als hen dit wél lukt, hebben ze vaak 'ergens' het gevoel dat dit niet helemaal okay is. Dat ze daarmee niet loyaal aan hun moeder zijn. Omdat die hen immers leerde zich gedeisd te houden en niet af te wijken. En dus riskeren ze met hun (eventuele) succes misschien wel haar liefde en goedkeuring! Wat het allerlaatste is wat een dochter met een moederwond wil...

Want het lijkt een gegeven te zijn dat vrouwen met een moederwond vaak héél erg lang een onbedwingbaar en onstilbaar verlangen naar bevestiging en waardering van hun moeder houden. Simpelweg omdat ze die in hun jeugd, toen ze daarin nog superafhankelijk van hun moeder waren, zo zeer ontbeerden.... Diep van binnen blijft er een schreeuwend verlangen dat ze ooit zal zien dat je wel degelijk een goede dochter bent, iemand om van te houden... en het gat in je hart alsnog gedicht zal worden.

In de val van de loyaliteit
Loyaal zijn aan moeder is een mooie eigenschap, die echter kwalijk uit kan pakken. Want vanuit het diepe verlangen hun moeder te behagen kiezen veel dochters met een moederwond er voor om - uit angst voor afwijzing en conflict - hun eigen licht dan maar te dimmen. Bang als ze zijn om zich daarmee het verdriet en/of de woede van hun moeder op de hals te halen, omdat dit haar nooit gelukt is. 

Het diepe verdriet of de toorn van moeder kunnen dochters met een moederwond vaak niet aan. Omdat ze simpelweg niet in hun kracht staan. En ze staan niet in hun kracht, omdat ze heel diep van binnen gehinderd worden door de vraag: ‘Ben ik eigenlijk wel iemand om van te houden?’ 'Als de ander me beter leert kennen val ik vast door de mand.' Wat natuurlijk super ondermijnend is voor al je andere relaties, met name de intieme…

Jezus Mina, wat zijn dat voor moeders?!
Misschien voel je kwaadheid in je opborrelen als je dit leest. Want wat zijn dat voor verschrikkelijke moeders die hun kinderen hun liefde onthouden?! En ja, je hebt absoluut recht op je verontwaardiging daarover hoor, maar nogmaals: die moeders zijn zelf ook slachtoffers. Slachtoffers die ook delen van zichzelf moesten opofferen om het te overleven. En die soms een diepe pijn en woede daarover met zich meedragen. Onbewuste slachtoffers, worden onbewust daders.

Hun ‘daderprofiel’ ziet er trouwens in grove lijnen zo uit: 

• Sommigen zijn aanvallend naar hun kind en bekritiseren, vernederen en minachten haar. Dochterlief kan het met geen mogelijkheid goed doen, wat zelfhaat genereert bij het kind; 
• Anderen zijn fysiek en/of emotioneel afwezig voor hun dochter, waardoor het kind niet gezien is in haar behoeften en het gevoel heeft aan haar lot te zijn overgelaten. Ook dit slaat een diepe wond* 
• En dan zijn er nog de moeders die hun dochter overheersen met hun wil. Die haar constant lopen te vertellen wat goed is en wat niet, en hoe ze zou moeten leven en denken. Waardoor het kind geen ruimte ervaart en het gevoel heeft dat haar wil er totaal niet toe doet. Ook mega vervelend en ontkrachtend dus.

In alle bovengenoemde gevallen geldt: en voel dan je behoeften en grenzen maar eens, als die er toen je nog klein was never nooit toe deden…

Hoe weet je nou of de moederwond ook bij jou speelt en heling behoeft?
Vraag jezelf dan simpelweg eens af of jij leed onder de relatie met je moeder. Verlangde je bijvoorbeeld naar haar aandacht, die zij je echter niet kon of wilde geven? Werd er veel van jou verwacht, ook zaken waar je eigenlijk nog niet oud genoeg voor was? Werd je gezien en begrepen in jouw behoeften en gevoelens? Was er een storende dynamiek tussen jullie, waar jij onder leed?

Overigens is de moederwond er in alle soorten en maten. Je herkent deze wond bij jezelf als je  er sterk toe neigt om:

• jezelf te vergelijken. Als je heel onzeker bent over wie je bent en vaak het gevoel hebt niet goed (genoeg) te zijn. Dit maakt je besluiteloos, wat er mede voor zorgt dat jezelf altijd maar met anderen loopt te vergelijken.
• jezelf te schamen. Als je heel vaak denkt dat er iets mis is met je, of dat je gefaald hebt. Als je jezelf maar een eng mens vindt en denkt dat je mensen afschrikt. Dit zorgt ervoor dat je gauw denkt dat jij moet veranderen en aan jezelf moet werken (jezelf moet verbeteren!), niet voor jezelf, maar voor de ander.
• niet voor jezelf opkomen. Als je je grenzen en behoeften slecht voelt en daardoor slecht aangeeft, en je je heel gemakkelijk laat beïnvloeden. Vaak tolereer je ook véél te lang dat anderen je slecht  en/of niet respectvol behandelen.
• jezelf te ontkrachten. Als je jezelf iedere keer maar verontschuldigt en kleiner maakt dan je bent. (Wat een manier is om liefde te krijgen.) Dit kan zomaar uitmonden in angst om volwassen te worden en een stabiel en zelfstandig leven op te bouwen.
• jezelf teveel weg te cijferen. Als je meent geen andere keus te hebben dan jezelf weg te cijferen, waarbij je je niet afvraagt of je dat wel echt wil. Dat je bijvoorbeeld de zorg voor een familielid op je neemt, maar meer uit verplichting dan uit liefde. Omdat 'iemand' het nu eenmaal moet het doen. En die iemand ben jij dan maar, want wie anders? Wat een snoeiharde manier van zelfontkrachting kan zijn...
• je schuldig te voelen. Als je heel gauw het gevoel hebt de ander te kort te doen, of niet genoeg te hebben gedaan. Wat echt devastating kan zijn!
• jezelf af te kraken. Als je altijd en eeuwig jezelf loopt te bekritiseren. Nee, vrouwen met een moederwond zijn echt niet gauw tevreden met zichzelf! En pssst... als je diep in hun hart kijkt: ook niet met anderen trouwens...  
• jaloezie te voelen. Als je regelmatig competitie met andere vrouwen voelt, vooral op momenten dat het niet zo goed met je gaat. In principe probeer je het wel weg te stoppen, maar dan kan het er toch zomaar uit komen. Via overdreven star, of dominant gedrag bijvoorbeeld. 
• jezelf te saboteren. Als je sterk de neiging hebt je aandacht te richten op dingen die niet goed zijn, of mis kunnen gaan. Waarmee je je eigen geluk saboteert. Want het gevolg hiervan is veelal uitstelgedrag, omdat succes je op een bepaalde manier beangstigt…

Hoe verder?

Misschien heeft bovenstaande uitleg je de ogen geopend. Ik denk dat je wel begrijpt dat het erg veel nut heeft de moederwond te helen. Want hierdoor raak je veel meer gegrond in jezelf: warmer,  vrijer, steviger, creatiever, luchtiger en helderder als mens. Kortom meer de persoon die je echt van binnen bent. Natuurlijk is dat niet in een keer gepiept. Maar ik kan je wel een flinke zwengel geven! Dus mocht jij hulp kunnen gebruiken bij het voelen en aangeven van je grenzen en behoeften, dan is het transformatieve conflict- & lifecoachingtraject iets voor je. Je bent van ♥e welkom. 

AleXandra van Smoorenburg

* NB Afwezigheid is overigens niet altijd intentioneel. Soms is moeder ziek, of moet ze werken voor de kost, of is er een broer of zus die veel aandacht nodig heeft. Een niet-intentionele moederwond kan als gevolg van de gigantische loyaliteit van kinderen naar hun moeder toe heel lang onbewust en dus onbehandeld blijven. Maar behandeling is wel echt nodig, want een wond is nu eenmaal wond, en die heeft gevolgen voor de gewoontes en het gedrag van het kind: loyaliteit doet daar niks aan af!

AleXandra van Smoorenburg

Gerelateerde artikelen

Lastig hè, grenzen stellen. Maar wel nodig. Bekijk deze video om te weten wat het je kost als je het niet doet en wat je er voor terug krijgt als je het op z'n tijd wel doet...

En mocht je hierna nog meer willen weten, bijvoorbeeld waar dat toch vandaan komt dat jij en ik en het gros van de mensheid het zo lastig vinden om op te staan en nee te zeggen, of de ander aan te spreken, dan  heb ik hier nog een interessante video voor je: Doorbreek je angst voor het geven van negatieve feedback 

Conflictvermijding is naar mijn mening een groter probleem op de werkvloer en in de samenleving dan agressie. Mensen die zich soms te agressief uiten krijgen al gauw het stempel van lastig en/of onhandelbaar, maar hoe eerlijk is dat? Het is goed te beseffen dat er achter elke agressor één tot een heel leger aan conflictmijders huist.

Conflictvermijding is lang niet zo onschuldig als het klinkt, zowel voor de conflictmijder zelf, als voor de omgeving. Behalve dat conflictmijders zichzelf onbewust en ongewild in een achterstandspositie plaatsen (uiteindelijk gaat het altijd ten koste van henzelf), lokt conflictvermijdend gedrag superieur, dominant, intimiderend, alsook agressief gedrag uit van de andere partij en/of houdt dit in stand. Een destructief mechanisme waarvoor conflictmijders, hoe aardig ze ook zijn en hoe superieur ze zich ook voelen aan de persoon met het korte lontje, ten volle medeverantwoordelijkheid dragen.  

Denk maar eens aan die pestkop op de afdeling. Die kan dat toch alleen maar doen omdat iedereen eromheen wegkijkt en verzuimt op te komen voor het slachtoffer?! Wanneer en door wie worden de wegkijkers op hun verantwoordelijkheid in dit spel gewezen?
Of denk eens aan de gestresste manager, die alleen nog maar kan hameren op strategie en productie en zijn medewerkers onder druk zet? Die kan dat toch alleen maar doen omdat diezelfde medewerkers hun grenzen niet aangeven? 

Ben jij toevallig leidinggevende en denk je nu: 'Oeps, maar wacht 's even, assertieve medewerkers, daar moeten we er niet teveel van hebben', dan heb ik hier een belangrijke boodschap voor je: elke assertieve medewerker is goud voor de organisatie. Hoe assertiever de medewerkers, hoe gezonder, plezieriger en productiever de afdeling. Terwijl elke conflictmijder al deze dingen ondermijnt en in gevaar brengt!

Maar veel leidinggevenden zien het gewoon niet. Al zit er een heel veld van ja-knikkers (en nee-doeners) om hen heen dan nog zien ze het niet. Nee dus, het is niet zo dat een windstil werkklimaat een goed teken is! Wat normaal is, is dat er af en toe wrijving en discussie is. Thuis is het toch ook niet altijd windstil! Mensen verschillen van mening. En dat is maar goed ook, want daardoor blijven we ons ontwikkelen. Windstilheid op de werkvloer wil niks anders zeggen dan dat het voor medewerkers niet veilig is om hun beperkingen, belemmeringen, grenzen en afwijkende meningen naar voren te brengen. 

En nee, een hoog ziekteverzuim- en/of vertrekpercentage zijn echt niet volledig te wijten aan de medewerker, die het allemaal niet aankan. Hoe het werk georganiseerd is, het tempo, en de sfeer op het werk spelen hierbij net zo'n grote, zo niet een nog grotere rol. Hoog ziekteverzuim en een groot verloop in personeel zijn een serieus signaal voor de organisatie om in de zelfreflectie-stand te gaan. Relaties, ook werkrelaties, creëer je samen, en de bereidheid naar het eigen aandeel te kijken dient van twee kanten te komen. 

Toegegeven: het kan behoorlijk lastig zijn het lek te vinden als medewerkers geen sjoege geven, cq niet assertief zijn cq overwegend conflictmijdend zijn. Maar het goede nieuws is dat je er als organisatie een hoop aan kan doen om dat te voorkomen.

En dus zeg ik tegen alle leidinggevenden, HR-mensen en bedrijfsartsen onder jullie: wake-up! Het aller-aller-allerlaatste wat je wil is conflict de kop indrukken en conflictvermijdend gedrag belonen door het te waarderen. ('Ach wat een prettige medewerker ben je toch, nooit een ongewogen of onvertogen woord.') Wanneer je stuit op medewerkers die je laten bungelen (ja zeggen, nee doen); als er geroddeld wordt, als je passieve agressie voelt, als er bondjes zijn en medewerkers buiten de groep vallen, als er rare uitvallen zijn, een hoog ziekteverzuim is, veel verloop onder het personeel is: schakel! Conflictvermijdend gedrag sloopt je medewerker en je organisatie.

En nee, grijp nou niet gelijk naar een mediator of bemiddelaar! Veel belangrijker is te bevorderen en ondersteunen dat mensen zelf hun conflict op een volwassen manier oplossen. En is dat voor één of beide partijen een brug te ver, biedt dan conflictcoaching aan (dat is dus een specialisme!), opdat ze leren de angel bij zichzelf te verwijderen, en leren op een respectvolle en effectieve manier het lastige gesprek aan te gaan. Ook met collega's die heeeel anders denken en voelen dan zij, en/of een andere (hogere of juist lagere) positie bekleden in de organisatie. Van 'mamma erbij halen om het gesprek te modereren' groeien mensen niet!

Dus, ontwikkel oog en waardering voor conflict. Geef mensen de veiligheid dat conflicten er mogen zijn; dat ze er waarschijnlijk niet voor niks zijn, en dat ze benut kunnen worden. Faciliteer dat ze ermee aan de slag gaan. Die veilige container bieden is cruciaal. En als het dan toch fout dreigt te gaan, gooi medewerkers dan geen vis toe (bemiddeling), maar een hengel (conflictcoaching)! Op die manier stroomt voor je het weet het vertrouwen en het plezier terug in de organisatie en bouw je trefzeker aan een veerkrachtige organisatie.  

© drs Alexandra W.M. van Smoorenburg

Gerelateerde blogs

Youtube filmpje: Over conflictvermijding en 'losing it all', juli 2019
Blog: Hoe om te gaan met onoplosbaar conflict?, aug 2016

Blog: Meebewegen, of grenzen stellen? februari 2015

Vond je dit artikel de moeite waard? Reageer, like of deel het! 

Na de workshop Benut je Conflict, die ze met (bijna) het hele team gevolgd hadden, dringt het nog meer door tot Darlene: ze moet aan de slag met het sluimerende conflict met haar collega. De situatie is een dagelijkse innerlijke strijd en bron van energieverlies voor haar geworden. Na het bewuste overleg waarin ze eindelijk lucht gaf aan haar irritatie, verloopt het contact stroef en vervelend. Latere toenaderingspogingen werden niet-ontvankelijk verklaard, waarna Darlene haar hoop op mijn workshop had gevestigd. Tot haar frustratie echter meldde de betreffende collega zich ziek op die dag. ‘Echt geen toeval hoor’, zegt ze, ‘ ze voelde vast nattigheid.’

Wat doe ik verkeerd?
Darlene heeft zodanig last van de situatie dat ze dolgraag gecoacht wil worden. Al bij de intake blijkt dat onder het conflict met haar collega een ervaring schuilgaat die haar feitelijk nog erger aan het hart gaat. Sinds vier jaar heeft ze geen contact meer met haar jongste zus Lela. Ja er was een ruzie, over iets kleins, en sindsdien wil Lela geen contact meer. Iedereen heeft zich ermee bemoeid, maar haar zus houdt stug afstand. Darlene kan het niet verkroppen. En nu ze weer zoiets heeft, met haar collega die alleen het hoognodige met haar deelt, wordt ze helemaal gek. ‘Wat doe ik verkeerd?! Waarom praten ze niet met me? Wat moet ik hiermee?’, jammert ze.

Conflictmijder verantwoordelijk voor onoplosbaarheid conflict
Darlene is niet de enige met dit probleem. Conflictvermijding is een groot probleem, en volgens mij in omvang een groter probleem dan het tegenovergestelde ineffectieve reactiepatroon: agressie. Conflict wordt immers meer vermeden dan uitgestreden. Mensen denken dat dit minder erg is, maar conflictmijding creeert net zo goed slachtoffers. Ongezien, en met schone handen, trekken conflictmijders geruisloos een spoor van verdriet achter zich aan. Zich geen rekenschap gevend van het feit dat ze de ander in onzekerheid en kwetsbaarheid achterlaten. Gedumpt voor wat? Voor wie? Waarom? Verdriet dat zomaar om kan slaan in minderwaardigheidsgevoelens, of haat.  
Conflictvermijding zorgt ervoor dat een conflict ongrijpbaar wordt en doorsluimert. Bewust dan wel onbewust trekt de mijder aan de touwtjes van de toekomstige vrede. In andere woorden: waar strijders oorlogen beginnen, zorgen mijders ervoor dat ze voortduren. De volwassen omgang is (natuurlijk): ontvankelijkheid voor de ander en dialoog. 

De arrogantie van de onwetendheid
Ik heb het altijd wonderlijk gevonden dat conflictmijders de destructiviteit van hun gedrag vaak met het grootste gemak bagatelliseren. Maar onder het mom van ‘er boven staan’, of ‘de ander niet willen kwetsen’ – ook zo’n geliefde drogreden - houden mijders de cirkel van lijden net zo hard in stand als strijders. Dus alle zelfvergoelijking ten spijt: conflictmijding is geen teken van beschaving, nooit. Conflictmijding heeft niets met liefde of loslaten te maken, maar met lafheid (angst), manipulatie (berekening), gemakzucht (luiheid), of onverschilligheid (liefdeloosheid). Wat allemaal vormen van onwetendheid zijn. Het is - net als agressie - een zwaktebod, dat verwijst naar het beschermen van eigenbelang. Agressie heeft alleen als 'voordeel’, dat het ‘out in the open’ is, waardoor er aan het probleem gewerkt kan worden.  

Slecht te begrijpen eigenbelang
‘Eigenbelang??’ Op Darlenes voorhoofd prijkt een groot vraagteken. ‘Welk belang zou mijn zus er bij kunnen hebben dat wij geen contact hebben?’ Ik leg uit dat het behalve om materieel belang, ook om ego gaat dat beschermd, of niet aan het licht mag komen. Mensen die een conflict in stand houden, houden vast aan hun boosheid om zich van jou, een bepaalde situatie of positie los te kunnen maken. Ze willen afstand, ruimte. Om iets anders te doen met hun leven, hun eigen keuzes te maken, of een richting in te slaan waar jij niet in past. Of waarvan ze denken dat jij die niet begrijpt of goedkeurt. Hun boosheid helpt hen om de keuze voor zichzelf te maken, afstand te creeren, en hun verdriet (over het afscheid, of het verleden) niet te hoeven voelen...' Hoe dan ook. Voor jou, de achterblijver, kan dat heel oneerlijk of onnodig voelen, maar de ander heeft het blijkbaar nodig en kan niet anders. En omdat je nooit alle details kent, kun je het ook niet veroordelen. ‘Pfff, niet veroordelen, ja dat zal best’,  verzucht Darlene, ‘maar daarmee ben ik er nog niet klaar mee.’  

Verlangen management
‘Wat zou je graag willen?’, vraag ik. ‘Dat we weer in gesprek komen’, zegt Darlene.
‘Is dat gezien je eigen en de pogingen van anderen een reële mogelijkheid?’, vraag ik.
‘Nee, niet echt.’ ‘Dan is dat de realiteit waarmee we aan de slag moeten.’  
Bam. Darlene kijkt verslagen. ‘Maar ik dacht… ik hoopte… misschien als ik het anders aanpak?’
‘Soms is dat zeker een optie, maar in dit geval niet, ben ik bang lieverd. Deze stevig vergrendelde deur krijg jij niet open, tenzij door te forceren. Maar forceren werkt niet. Ten diepste weet elk mens zich vrij, en verdraagt niemand dwang, claim of bemoeienis die als teveel wordt ervaren, ook al komt die uit nog zulke goede bedoelingen voort. Het ziet er naar uit dat de situatie jou uitdaagt een andere route te nemen: naar binnen, en niet naar buiten, richting de ander. Deze conflicten verwijzen naar een andere ontwikkelingsles dan herstel van de oude relatie.' 'Hoe weet je dat?', vraagt ze. 'Omdat jij overduidelijk je nek hebt uitgestoken, en de ander daar niet op in ging. Dat is de reality check.'

Tips voor omgaan met een onoplosbaar conflict
Het lijkt misschien een lang verhaal om bovenstaand punt duidelijk te maken, maar eenieder die ooit geconfronteerd werd met de halsstarrigheid van een dierbare die niet wil praten weet dat het aanvaarden van de realiteit zoals die is de lastigste stap is om te nemen. Deze stap is echter noodzakelijk. Een verzachtend inzicht dat ik mensen hierbij altijd meegeef is dat ze niet de situatie hoeven te accepteren (want hoe kun je accepteren dat bijvoorbeeld je kind je niet meer wilt zien, dat is niet te doen!), maar hun emoties over de situatie. Dus hun verdriet, teleurstelling, woede, en/of angst over het in de steek gelaten zijn. Die emoties zijn volledig je eigen zorg en verantwoordelijkheid. Daar op een goede manier zelf voor te zorgen, maakt dat je - nog los van vergeving - je innerlijke strijd los kunt laten. Dat zijn dingen die je kunt leren. Daarnaast is het van belang te onderkennen dat je op relationeel niveau niet altijd iets moet met een conflict. Misschien moet vooral de ander iets leren op betrekkingsniveau. En niet alle relaties zijn per sé voor het leven. Tot slot is het heel heilzaam om de blessing in disguise in het conflict te achterhalen. In elk (innerlijk) conflict zit een speciaal geschenk voor jou verborgen: een belangrijke boodschap, inzicht en/of ontwikkelingsmogelijkheid. Die kan alleen jij ontdekken. Al dan niet met hulp van je conflictcoach. :)   

© Alexandra van Smoorenburg, conflictbevrijder 

Gerelateerde blogs

Blog: ‘Kies jij maar.’ Over beschadigd verlangen, februari 2015

Blog: Meebewegen, of grenzen stellen?, februari 2015
Artikel: Over conflict en loslaten (een vies praatje), april 2013

Vond je dit artikel de moeite waard? Reageer, like of deel het! 

Ellen (verpleegkundige) valt stil en kijkt me met grote ogen aan. ‘Wat gebeurt er?’, vraag ik. ‘Tot nu toe was het leuk, de coaching’, zegt ze. ‘Ik zie nu hoe ik mezelf tekort doe en waar mijn kansen en mogelijkheden liggen. Maar als ik alleen maar denk aan een gesprek met die man, word ik niet goed! Alles wordt week van binnen. Ik kan dat gewoon niet.’
‘Ik dacht al, wat gaat het allemaal gemakkelijk’, zeg ik droog, ‘fijn dat we eindelijk bij het echte punt zijn aangekomen.’

Ellen heeft confrontatieangst, en niet zo'n beetje. Confrontatieangst is de bijna instinctieve neiging om confrontaties uit de weg te gaan en te negeren. Een ingesleten patroon waarmee je behoorlijk in de problemen kunt komen. Om verder te komen in je leven moet je immers confrontaties aan durven gaan. Ellen ontwikkelde haar conflictvermijdingsstrategie toen ze als kind leerde dat het geen zin had om in opstand te komen tegen de macht die bepaalde volwassenen over haar hadden. Maar Ellen is nu geen klein kind meer. En haar leidinggevende geen boeman, die niet wil luisteren. 

Toch duikt Ellen nog steeds volautomatisch weg elke keer dat er een confrontatie dreigt.  Op het moment zelf heeft ze nauwelijks in de gaten dat ze dit doet; meestal realiseert ze zich achteraf pas dat ze ook iets had kunnen zeggen of doen. Maar dan is het te laat vindt ze. ‘Ik loop altijd achter de feiten aan’, verzucht ze verdrietig. Het is pijnlijk voor haar te ontdekken dat ze nog steeds het gedrag vertoont dat hoort bij de mogelijkheden die ze als klein kind had, toen ze voor haar veiligheid afhankelijk was van haar verzorgers.

Ellen wil het nu echt anders. Ze is in een fase in haar leven dat het pijnlijker voor haar is om in de knop te blijven, dan om te gaan bloeien. Ze verlangt naar meer erkenning en waardering en wil meer uit haar werk en carrière halen dan haar lukt. Vanwege dit verlangen is ze nu bereid haar confrontatieangst en de pijn die daar onder ligt onder ogen te zien. In mijn ervaring is dit verlangen een belangrijke voorwaarde om daadwerkelijk verandering te bewerkstelligen. Pas dan begint er deep down iets te duwen en stromen dat er voor zorgt dat je ook echt iets gaat doen.

Maar confrontatieangst is niet niks, laat ik daar duidelijk over zijn. Het is een vorm van vluchtgedrag, net als ontkennen dat er een probleem is, je terugtrekken (bijvoorbeeld door te veel te slapen) dagdromen, zweverig doen, altijd maar bezig zijn (te veel sporten, werken, eten, drinken), je dwangmatig vasthouden aan rituelen en gewoonten, verslaving en vechtgedrag (wat een manier is om je verlies, tegenslag of angst niet te hoeven voelen). En dus verwijst het soms naar vrij ernstige onverwerkte negatieve ervaringen. Zo ook bij Ellen. Zich van haar vluchtgedrag bevrijden is dan ook een heel proces, dat een bewuste keuze, motivatie en investering vergt.  

5 stappen om los te komen van confrontatieangst
Het proces van loskomen verloopt als volgt:
- Op de eerste plaats de erkenning dat je een probleem hebt dat jou heel veel kost. Denk aan je relatie, je carrière, en zelfs je gezondheid. Vluchtgedrag maakt je bitter, lijdzaam en passief en niet de persoon die je van binnen bent.
- Op de tweede plaats een beeld en verlangen naar de waardevolle mens die in je zit, en dolgraag het licht wil zien.
- Op de derde plaats een mindset die ondersteunend is en je helpt dit proces aan te gaan. Die mindset kun je overigens alleen maar in je eigen geest vinden, niet in adviesjes van buiten.
- Op de vierde plaats goede zelfzorg: liefdevolle aandacht en zorg voor het gekwetste kind in jou. Dat doe je middels eenvoudige maar belangrijke oefeningen en affirmaties.
- Op de vijfde plaats door te oefenen met nieuw gedrag, in dit geval het aangaan van lastige gesprekken. Omdat het oude patroon nooit helemaal zal verdwijnen is het nodig om een nieuw, alternatief patroon in te slijpen. Dat komt niet tot stand door erover te praten, maar door het te doen.

Wil jij ook je vluchtgedrag tackelen en de kwantumsprongen maken waar je deep down naar verlangt, gun jezelf dan een conflictcoachingtraject, of de training Conflicthantering voor Conflictmijders.

Hartelijke groet, Alexandra

Gerelateerde blogs

Blog: Tolerantie als valkuil, oktober 2015

Blog: De eerste stap bij conflict op het werk, juli 2015

Blog: ‘Kies jij maar.’ Over beschadigd verlangen, februari 2015

Laat me weten of je dit artikel de moeite waard vond, en reageer, like of deel het!