Blog van 'n conflictbevrijder

Een zingevende conflictstijl focust op de kansen en mogelijkheden die het conflict biedt

‘Weet je waar ik nou nieuwsgierig naar ben?’, zegt Ellen ondeugend, terwijl ze genietend in haar joekelig grote Latte Macchiato roert.

‘Hoe ga jij als conflictbegeleider eigenlijk zelf met conflict om?’

Ik schiet in de lach. ‘Those are the questions,’ zeg ik. ‘Je vraagt naar de snelweg conflicthantering, slimmerd!

En ik geef je graag antwoord, maar je moet wel weten, dat mijn voorkeurstijl om met conflict om te gaan niet perse de meest effectieve voor jou hoeft te zijn.

Er zijn veel verschillende manieren en strategieën om met conflict om te gaan. Mits non-agressief toegepast, zijn ze allemaal volledig okay. Doorgaans hebben we een voorkeur voor een bepaalde stijl. Dat is de stijl die het beste bij onze persoonlijke opmaak en kijk op de wereld past. Er is dus een samenhang tussen het paradigma van waaruit we leven en onze voorkeurstijl conflicthantering.

De meest bekende voorkeurstijlen conflicthantering zijn die van Thomas en Kilmann.

Zij onderscheiden er vijf: doordrukken, vermijden, samenwerken, toegeven of een compromis sluiten. Een inzichtgevende indeling, die vaak het theoretisch kader van conflicthanteringtrainingen vormt. Als je wilt weten wat volgens deze indeling jouw voorkeurstijl is (mocht je dat niet al weten), dan kun je dat bijvoorbeeld hier testen. Maar ik heb dus zo mijn eigen gedachten over conflictstijlen ontwikkeld de afgelopen jaren. Laat ik ze eens ventileren. 

De conflictstijlen van Van Smoorenburg 

Op basis van persoonlijke opmaak en kijk op de wereld onderscheid ik zes manieren om met conflict om te gaan. Deze manieren hangen samen met intenties, communicatiestijlen en te behalen doelen. Ze komen tot uitdrukking in de verschillende conflictinterventie methoden en -strategieën.

Ik heb ze hieronder op een rijtje gezet. Misschien herken je de jouwe hiertussen?

NB meer over deze voorkeurstijlen conflicthantering lees je in Past je conflictstijl wel bij het conflict?

Of de stijl die je hanteert effectief is, hangt o.a. af van de situatie. Op je werk ga je anders met conflict om dan thuis, of met vrienden. Een autoritaire conflictstijl past bv niet in een onderhandelingssituatie. Dan verlies je de deal. Een politieke conflictstijl is niet handig in de operatiekamer, als elke seconde telt.  Een zakelijke conflictstijl past weer niet bij relationeel conflict. Het is reuze handig als je meer stijlen beheerst en deze kunt inzetten afhankelijk van waar en met wie je bent en de belangen en waarden die in het geding zijn. Hierdoor kun je slimmer, sneller en beter je doelen bereiken.

Daarnaast is voor de effectiviteit van belang vanuit welke energie je communiceert. Non-agressie is daarbij de sleutel.  Non-agressie betekent niet dat je lief, aardig, of positief doet terwijl je het tegenovergestelde voelt. Dit zou agressief naar jezelf toe zijn. Non-agressie betekent dat je zowel je eigen als andermans mening, persoon en positie respecteert. Ook als die ander dit op een bepaald moment niet 'verdient'. Daartoe moet je het onderscheid kunnen maken tussen wat iemand doet of zegt, en wie iemand is. Een mens is m.a.w. meer dan zijn gedrag op een bepaald moment.

Non-agressieve communicatie heeft dus te maken met respect voor wat is (wat het dan ook is), neutraliteit en oprechte, duidelijke communicatie. Van hieruit handelen vraagt een verhoogd bewustzijn alsook moed, en is een buitengewoon doeltreffend wapen in de strijd, veel doeltreffender dan vechten of vluchten.’

Non-agressie kun je niet faken trouwens. Nou ja, dat kan wel, maar als het niet echt is, werkt het niet. Non-agressie wordt niet zozeer bepaald door de vorm (de woorden die je gebruikt), maar vooral door de intentie en de energie waarmee je communiceert. Je zou het het geheime ingrediënt van succesvolle conflicthantering kunnen noemen.

‘Maar dat is toch hartstikke moeilijk!’, zeg Ellen. ‘Kun jij dat dan?” ‘Niet altijd’, zeg ik, ‘ook bij mij gaat het soms ‘mis’, bijvoorbeeld op momenten van stress, of als ik niet lekker geslapen heb, of als de hormonen opspelen (ik zit in de overgang). En ook ik moet dan met de gevolgen dealen. Het stadium van verlichte persoon heb ik echt nog niet bereikt! Niet dat dat erg is trouwens. Fout reageren is volstrekt menselijk en not such a big deal zolang je ook sorry kunt zeggen, jezelf (en de ander) kunt vergeven en bereid bent terugschakelen te schakelen naar je open mind. Als je wilt, kun je altijd terug naar non-agressie, de fundamentele staat van je geest. Dat kun je oefenen. Een discipline waarin ik zelf veel investeer overigens. Door dagelijks te mediteren ben ik goed geoefend in loslaten en me weer verbinden met ‘de grotere waarheid’, die ik niet altijd direct overzie, maar wel vertrouw.'

‘Wat bedoel je precies met ‘grotere waarheid’, en waarom zou je die vertrouwen?’ vraagt Ellen. 

‘Dat heeft nou te maken met mijn voorkeurstijl, de zingevende conflictstijl. Deze onderkent de betekenis van de emoties - ook van de negatieve emoties dus - en gebruikt deze als toegangspoort naar een grotere waarheid. Ik zie conflict als een hulpmiddel ‘van de natuur’ om mij verder te doen ontwikkelen. Om bijvoorbeeld duidelijker mijn grenzen te stellen, beter voor mezelf te zorgen, beter voor de ander te zorgen, dingen anders aan te pakken, mijn begrip te vergroten, mijn karakter te stalen, mijn zelfkennis te verdiepen, mij tot nieuwe inzichten te brengen of naar nieuwe paden te leiden. Conflicthantering betekent vooral het bijsturen van jezelf. Als je blijft denken en handelen zoals je doet, blijf je houden wat je hebt.

Ik stel dus inderdaad vertrouwen in een grotere waarheid die fundamenteel goed is.  

Zie dat vertrouwen als een bloem uit eigen tuin die ik water geef en zo goed mogelijk verzorg. Zoals anderen hun redenen hebben om niet te vertrouwen, heb ik redenen om wel te vertrouwen in de fundamentele goedheid van het leven. Daarop vertrouwen geeft mij zielerust en kracht. Uit ervaring weet ik dat het leven vele mogelijkheden biedt, als je je ervoor openstelt. Ik weet inmiddels dat het pad gewoon verder loopt, voorbij het obstakel van het conflict. Om aan het obstakel voorbij te komen, moet je meestal een stap terugdoen: afstand nemen en reflecteren. Er is ruimte nodig om te zien waar je precies vastloopt en wat je andere mogelijkheden zijn. Zoals jij weet Ellen, gebruik ik het Vrijplaatstool om gedetailleerde informatie te krijgen over de uitweg.’

‘Is dit een bevredigend antwoord voor jou zo?’, vraag ik.

‘Ik vind het wel mooi wat je zegt, zegt Ellen, omdat jij conflict zo werkbaar maakt. Ik vind het een prettig idee dat je er ook iets aan kunt hebben en krijg er bijna zin in, bij wijze van spreken. Normaal roept conflict altijd veel weerstand bij me op. Ik vind ze vervelend, lastig.’

‘Dat moet ook’, roep ik vrolijk. ‘Anders zou je niet wakker worden.’ 

© Alexandra van Smoorenburg

Gerelateerde blogs

Conflicthantering. Past je conflictstijl wel bij het conflict?, artikel, augustus 2013

Wat iedereen zou moeten weten over conflicthantering. De gouden tip, oktober 2012