Blog van 'n conflictbevrijder

‘Hallo, dat is niet mijn afdeling!’

‘Daar hebben we geen geld voor hoor.’

‘Daar hoef ik bij dit management echt niet mee aan te komen!’

‘Was jij er niet voor aangesteld om dit probleem zelf op te lossen?’

‘Vraag dat maar aan de regering.’

Tja, wordt hier nou een goede reden aangevoerd om het probleem te laten waar het ligt?

Of wordt ‘the easy way out’ genomen, om het conflict niet onder ogen te hoeven zien?

Dooddoeners. Argumenten van niks om een discussie stil te leggen. Wat hebben ze te vertellen? En ook: hoe kom je alsnog in gesprek? Daarover meer in dit blog.   

Niet mijn probleem

We maken ons er allemaal wel eens schuldig aan: de ander afschepen met een zoek-het-zelf-maar-uit-reactie.

Met de hoeveelheid vragen en opdrachten die er dagelijks op ons af komen, moeten we wel prioriteiten stellen en grenzen trekken, zo stellen we onszelf gerust. Waarom tijd maken voor zaken waar we toch niks aan kunnen doen? 

Toch doemt soms op een rustiger moment die confronterende opmerking weer op in ons hoofd. ‘Hoe moeten wij dat voor elkaar krijgen, met zo weinig personeel?!’ ‘Moeten er eerst ongelukken gebeuren, voordat jij een keer aan de bel trekt?!’

Een lichte onrust bij die herinnering leert ons dat er meer aan de hand is.

Want hoe fair was die suggestie eigenlijk, dat ie zo snel de doofpot in moest?

Zelfbescherming

Een dovend antwoord op een dringende vraag of suggestie noemen ze ook wel: weerstand. Ook wijzelf lijden eraan.

Weerstand is een vorm van zelfbescherming. In een flits van een seconde hebben we gevoeld dat we ons moesten beschermen. Maar waartegen dan? Wat moest er zo snel mogelijk geëlimineerd worden?   

De angst dat onze wereld eraan gaat!

Nahhh, zo erg?

Ja hoor, zonder gevoelde bedreiging produceert je systeem echt geen weerstandsreactie.

Hieronder een aantal goede redenen van ons onbewuste om vliegensvlug de weerstand in te schieten.

Respect voor de weerstand

We kunnen bijvoorbeeld zomaar bang zijn om verantwoordelijk te worden gehouden voor wat er op dat moment gebeurt. Liever verschuilen we ons achter het systeem, dan dat we een te omvangrijke opdracht op onze schouders laden. 

Of we zijn bang voor bewustwording. Dat is ook een belangrijke. Bewustwording brengt ons namelijk bij onze pijnervaringen. En bij lastige vragen, zoals ‘Heb ik wel de juiste beslissing genomen?’ of ‘Waar doe ik het eigenlijk allemaal voor?’. Of - erger nog - bij het inzicht: ‘Ik moet handelen.’ Brrr. Het laatste wat we willen!

Andere goede redenen om anderen van ons af te houden zijn: de onbewuste angst voor gezichtsverlies, als we niet durven toe te geven dat we het zelf ook niet weten, of onder controle hebben; de angst voor desintegratie, als we menen dat het ons onze baan, of het contact met onze collega’s kan kosten; de angst niet goed genoeg te zijn, of de angst voor overgave. Dan zijn we onbewust bang dat er niets van ons overblijft als we erin meegaan. Ook kunnen bang zijn voor onze eigen kracht. Dat de beer in ons loskomt als we het idee toelaten. En zo zijn er nog wel een paar.

Een beetje respect voor onze weerstand is dus best op zijn plaats. 

Liefdevol perspectief

Dooddoeners, die snelle, handige stellingnamen waarmee we onszelf buiten schot houden (zoals geen tijd, geen geld, de ander die niet deugt, de organisatie die niet correct functioneert, of - komt dat even goed uit - de crisis) zijn dus gewoon weerstandsreacties die verwijzen naar onbewuste angsten.

Bewustwording en erkenning daarvan kan al een grote stap voorwaarts betekenen. Je stopt er dan mee het probleem alsmaar bij de ander te leggen nemen, waardoor (onderhuids) conflict en stress in de werkrelatie in belangrijke mate afnemen.

Of je verder nog iets zou moeten met die angsten, hangt af van je persoonlijkheid en je doelstellingen. Het enige wat ik erover kan zeggen is dat wie zich graag wil ontwikkelen, er niet onderuit zal komen om zijn of haar angsten onder ogen te zien. Liefst vanuit een liefdevol perspectief, want dat is naar mijn ervaring het belangrijkste ‘middel’ om angst(en) te pareren.

Verweer tegen dooddoeners

Omdat afgepoeierd worden toch een onprettige ervaring blijft, hieronder wat tips om jouw boodschap alsnog over te laten komen.

1)   Zorg dat je in contact blijft, zodat de mogelijkheid aanwezig blijft om tot elkaar te komen

2)    Kies een goed (informeel) moment om je boodschap over te brengen, bv na succesvolle samenwerking, een belangrijke prestatie, of voor of na het werk.

3)   Creëer een sfeer van verstandhouding, waarin je ruimte maakt voor het totaalplaatje.
Dit doe je door:  
- eerst te erkennen waartoe de ander geroepen wordt in de organisatie (tot welk doel), alvorens jouw punt naar voren te brengen. Bv ‘Ik liep nog eens na te denken over jouw opmerking vorige week over die bezuinigingen. Wat mij nu bezig houdt aangaande de weg daar naar toe is  …‘
- te praten vanuit ontspanning, met begrip voor het ongemak van de ander (gezien de weerstand)
- niet te gaan beschuldigen of verwijten, maar de ander eenvoudigweg deelgenoot te maken van je beleving. ‘Wat ik zie, voel, hoor .. / Hoe ik het beleef is…’ 
- de eventuele gevolgen en risico’s voor jezelf en de organisatie te benoemen, in geval er niets ondernomen wordt. ‘Waar ik me zorgen over maak is ..  Waar ik voor mezelf bang voor ben is …’

4)   Heb je een dergelijk veld gecreëerd, dan kun je er zeker van zijn dat je boodschap ontvangen wordt. Wat niet wil zeggen dat je punt overgenomen wordt. Koppel die zaken los van elkaar en laat je eventuele neiging tot afdwingen los. Het werkt averechts.

5)    Wellicht is na jullie gesprek ook jouw beeld van de situatie verrijkt. Blijf afstemmen met jezelf of je kunt leven met de situatie zoals die zich ontwikkelt. En blijf openstaan voor uitwisseling. Zo geef je vorm aan een hoogwaardige relatie, die persoonlijke groei en organisatieontwikkeling mogelijk maakt.

Reflectie

Kreeg jij onlangs vragen of opmerkingen op het werk die je liever niet wilde horen? Probeer eens te voelen waarom je ‘er niet aan wilde’. Verras dan de ander door hem of haar tegemoet te komen en het gesprek erover te openen. Geheid dat jij een mooie dag hebt op je werk!

© drs. Alexandra W.M. van Smoorenburg

De belangrijkste blogs via je email ontvangen?

Abonneer je op het E-zine Ontstressen in Zorg en Welzijn

Gerelateerde blogs

Eigen verantwoordelijkheid mobiliseren

Over de betekenis van conflict en meer (video)

Verwachtingen managen: a life's journey

Kom uit je hol (gedicht)