Blog van 'n conflictbevrijder

‘Door ziekteverzuim lekt half miljard weg uit de zorg’ kopte Trouw vanochtend. Kwamen de zorgkosten in 2013 nog uit op 2,75 miljard, in 2017 liepen ze op tot 3,31 miljard. Als directe verantwoordelijke hiervoor wordt gewezen naar het vorige kabinet, dat grootschalige bezuinigingen combineerde met grootschalige hervormingen. Een combinatie waar volgens gezondheidseconoom Guus Schrijvers vaak genoeg tegen gewaarschuwd is, om dit vooral niet tegelijkertijd te doen.

Langdurig verzuim oorzaak stijging kosten

Vorig jaar zat dus bijna 6% van verpleegkundigen, artsen, therapeuten, psychologen en ander zorgpersoneel ziek thuis, wat 16% meer is dan in 2013. De stijging komt bijna geheel uit de hoek van het langdurige verzuim: van medewerkers die drie maanden tot een jaar thuiszitten, vanwege klachten door de hoge werkdruk. Trouw berekende op basis van cijfers van Vernet Verzuimnetwerk en Pensioenfonds PFZW dat het langdurige verzuim de sector alleen al in 2017, 567 miljoen euro kostte. Dit is €4800 per fte (voltijdbaan). €4800!! Stel je voor dat je dat bedrag per werknemer had om leuke dingen mee te doen. 

Bezuinigingen oorzaak stijging langdurig verzuim

Zorgorganisaties zelf wijzen volgens onderzoeksbureau Vernet nadrukkelijk de bezuinigingen aan als oorzaak voor de toegenomen werkstress. Volgens hen leidden deze tot:
- angst voor baanverlies (tienduizenden zorgmedewerkers verloren hun baan)
- complexere zorg (omdat mensen langer thuis moeten blijven en pas opgenomen worden als ze heel veel zorg nodig hebben) en
- hogere werkdruk omdat zieke collega’s niet vervangen (kunnen) worden. Dit laatste geldt vooral in de verpleeghuiszorg.

De waarheid incasseren

Vernet noemt het langdurige verzuim door hoge werkdruk ‘beïnvloedbaar verzuim’. Beinvloedbaar, omdat hoge werkdruk te voorkomen zou zijn. Ik vraag me af of dit een juiste gevolgtrekking is. Zorgorganisaties hebben, om de bezuinigingen op te vangen, het allerhoogste gevraagd van de medewerkers, maar op een gegeven moment is de rek er uit en zijn de gevolgen onvermijdelijk. Ik denk dat we dat nu maar eens even moeten incasseren.

Als je te veel vraagt zijn de logische gevolgen: meer conflicten op de werkvloer, meer fouten en dus meer ziekteverzuim. Wij mensen zijn immers geen machines.

Werkstress in hoge mate conflictgerelateerd

Aangezien (innerlijk) conflict een zeer belangrijke factor speelt bij het ontstaan van werkstress is dit misschien een goed moment om de gouden tips voor conflictmanagement uit het eerder gepubliceerde artikel Conflict in de Zorg? 7 tips voor een effectievere aanpak te memoreren: 

1) Open je mind voor conflicten, alleen dan kun je ze benutten
2) Let niet zozeer op conflictsignalen, als wel op signalen van conflictvermijding
3) Geef iedereen in het team een signaleeropdracht
4) Ondersteun betrokkenen het conflict zelf op te lossen
5) Bekrachtig dat medewerkers weliswaar niet gelijk, maar wel gelijkwaardig zijn
6) Ontwikkel een helder conflictbeleid
7) Weet welke interventie je wanneer inzet (en bespaar daarmee veel geld en ellende)

Gerelateerde blogs

Blog: Drie adviezen om psychosociale arbeidsbelasting terug te dringen in de Zorg, januari 2016

Nieuwsfeit: Verzuimkosten psychosociale arbeidsbelasting ruim 2 miljard (+ factsheet TNO over psa), november 2014
Blog: Massaontslag. Hoe ga je er mee om als het je treft?, juni 2014

Vond je dit artikel de moeite waard? Reageer, like en deel het!  

Conflict, werkdruk en werkstress vormen een groot probleem in de Zorg- en Welzijnssector. Een kwart van de totale instroom in de WIA komt uit deze sector. Ook het arbeidsgerelateerde verzuim ligt er 20% hoger dan gemiddeld in Nederland (Sectorrapportage 2013). Dit ondanks de alomtegenwoordigheid van Arbocatalogi bij instellingen sinds 2008. Dit illustreert maar weer dat er meer nodig is dan beleid alleen.   

Het ware probleem
Gelukkig is er steeds meer aandacht voor agressie binnen de sector. Wat echter stelselmatig onderbelicht blijft is het nog veel grotere probleem van het vermijden en bagatelliseren van conflict, werkdruk en werkstress in de sectoren Zorg en Welzijn.  Hierdoor medicaliseren en juridiseren situaties. Een kostbare grap, die er bovendien voor zorgt dat onderliggende duurzame (organisatie)problemen niet aangepakt worden en conflict, werkdruk en werkstress blijven voortbestaan.  

Het feit dat er wetgeving en arbobeleid is op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting is mooi, maar niet voldoende. De vraag die organisaties zich zouden moeten stellen is dan ook: wat kunnen we - gezien de gigantische kosten - effectief doen om psa en het bijbehorende verzuim terug te dringen? 

Onze visie op de aanpak van psychosociale arbeidsbelasting
Conflict en stress zijn de belangrijkste oorzaken van ziekte, verzuim en verminderde productie, en dus loont het deze factoren actief terug te dringen. Daartoe zullen organisaties de weg van bewustwording en bijsturing moeten gaan. Onderzoek heeft aangetoond dat positieve aandacht voor conflict, fouten en weerstanden het zelfvertrouwen, de gezondheid en de productiviteit van een organisatie doen toenemen.  

Daarom drie adviezen om werkdruk en werkstress terug te dringen:  

1. Investeer in conflictbewustzijn en een positieve mindset
   Dit kan eenvoudig en kosteloos door als organisatie structureel waarderendop conflicten, fouten en weerstanden te reageren en deze als kansen voor persoonlijke groei en organisatieontwikkeling te duiden. 
   > Organiseer regelmatig inspirerende workshops voor MT en teams op dit gebied, om mensen alert te houden. 
   > Communiceer middels publicatie in het organisatieblad openlijk over lastige conflicten en dilemma's in de organisatie en hoe ze opgelost zijn.
   
   
2. Investeer in conflictvaardigheid 
   Faciliteer vooral dat mensen zelf hun conflicten oplossen. 
   Lukt dit niet, wees dan terughoudend met verwijzen naar bemiddeling (gericht op herstel) of mediation (gericht op afscheid nemen) en schuif eerstconflictcoaching (bij incidenteel probleem) of eenconflictvaardigheidstraining (bij structureel probleem) naar voren. Grijp m.a.w. conflictsituaties aan om medewerkers conflictvaardiger te maken. 
   
   
3. Formuleer naast het Verzuimbeleid een duidelijk Conflictbeleid 
   De meeste medewerkers weten absoluut niet welke route te bewandelen als ze met een conflict te maken krijgen! Formuleer daarom een helder conflictbeleid dat medewerkers houvast geeft wanneer ze tegen conflict aanlopen. De belangrijkste vragen die beantwoord moeten worden is met welk conflict ze naar wie toe kunnen gaan, en hoe de veiligheid geborgd is. 

Onze visie op verzuimreductie: begin bij het begin en maak conflictvaardigheid tot een topprioriteit. Dit brengt het verzuimcijfer omlaag en bespaart een middelgrote organisatie al gauw miljoenen! Conflictvaardigheid is van cruciaal belang voor het zelfvertrouwen, de gezondheid en de productiviteit van de organisatie.

Geïnteresseerd in een inspiratiebijeenkomst over de kansen van conflict(hantering) voor uw hoger management? Benader ons via www.devrijplaatscoach.nl voor een kosteloze presentatie! 

© Alexandra van Smoorenburg

Gerelateerde blogs

Blog: Hoe maak je van een conflict een kans?

Blog: De eerste stap bij conflict op het werk

Artikel: Anti-agressiebeleid: een krachtige impuls voor cultuurverandering 

Laat me weten of je dit artikel de moeite waard vond, en reageer, like of deel het!